Úrval - 01.12.1957, Blaðsíða 7

EINMANALEIKINN: RANGHVERFA BORGARLlFSINS
ÚRVAL
ir mennina að gera en að laga
sig eftir þeim.
Því fleiri sem búa þurfa í
borgum í framtíðinni því brýnni
nauðsyn er á því að rannsaka
borgina og leita að ráðum til
þess að gera hana frekar en
nú er að stað þar sem „fólk býr
þétt til þess að lifa góðu lífi“.
Og sem betur fer er nú unnið að
slíkum rannsóknum. Félags-
fræðingar, skipulagsfræðingar,
ármenn og ýmsir fleiri eru önn-
um kafnir; það er mikið skrif-
að um skipulagsmál og stór-
felldar tilraunir í gangi víða
um heim í þá átt að bæta úr
ágöllum eða reisa ný hverfi þar
sem megináherzlan er lögð á að
skapa sem bezt skilyrði fyrir
heilbrigt og náttúrlegt mannlíf.
Við vitum því ýmislegt um
þessi hluti; við getum bent á
marga galla og marga kosti við
borgina. Við vitum, að einrnana-
kennd er mjög algengt fyrir-
brigði í borgum, og við getum
einnig að nokkru levti bent á
orsakir hennar. Og ég held ekki
að það sé tilgangslaust að ræða
um þær. Það getur orðið ein-
hverjum huggun að fá að vita
að þessi einmanakennd borgar-
búans sé viðurkennt vandamál,
að líkt sé ástatt um tugþús-
undir annarra manna. Og það
getur kannski líka orðið ýmsum
léttir að hevra, að meginorsök-
ina er að finna í sjálfu fvrir-
komulagi borgarlífsins. Menn
eru ekki einmana af því að þeir
eru undarlegir. Það er borgin og
borgarlífið sem ekki er eins og
það á að vera.
Hvað er þá að? Við skulum
reyna að gera okkur grein fyrir
hvað það er í lifnaðarháttum
borgarbúans sem torveldar eða
meinar honum að komast í nægi-
lega lifandi og persónuleg tengsl
við annað fólk til þess að ein-
angrunin rofni.
Viö borgarbúar erum of
margir. Það er eitt svarið. I
þéttbýlum hverfum er algengt,
að búi 800—1300 manns á
hverjum hektara — að hver
maður hafi aðeins 8—12 fer-
metra lífsrúm. Þessu fylgir að
allsstaðar er erill og þrengsli:
á götunum, í skólunum, í íbúð-
arhúsunum, og það sem meira
máli skiptir: næstum allir
þessir menn sem eru í kring-
um okkur utan heimilisins eru
ókunnugir, flestir sem við verzl-
um við, sem færa okkur heim
varning, hafa afskipti af börn-
um okkar, já, jafnvel þeir sem
búa í sama húsi og við. Nokkra
þekkjum við í sjón, en við vit-
um ekki hvað þeir heita, hverj-
um þeir eru giftir eða hvar þeir
búa, og þeir eru jafnófróðir um
okkar hagi og láta sig þá jafn-
litlu skipta. Hverju af þessu
fólki á maður að knýtast vin-
áttu- eða kunningjaböndum ?
Slíkt er mönnum sjaldan í
sjálfsvald sett, það verður að
koma af sjálfu sér, eitthvert
tilefni verður að vera fyrir
hendi. Oft eru það börnin, sem
gefa slíkt tilefni, sem koma
5