Saga - 2021, Blaðsíða 77

un og endurbætur var talið fullkomnasta hraðfrystihús landsins.55
Ætla má að slíkar breytingar hafi verið nauðsynlegar til að mæta
ströngum kröfum Japana. Sjálfur ferðaðist Loftur Bjarna son aldrei
til Japans en japönsku kaupendurnir komu til Íslands og tóku virk -
an þátt í þjálfun starfsmanna og eftirliti með framleiðsl unni. Dvöldu
að jafnaði fimm til sex japanskir sérfræðingar hjá Hval hf. hvert sumar
meðan veiði og vinnsla fór fram.56 Í aldarminningu um Loft Bjarna -
son skrifaði Halldór Blöndal, sem starfað hafði árum saman við
hvalskurð í stöðinni í Hvalfirði, um hvalaviðskiptin við Japan:
Þessi viðskipti urðu brátt umfangsmikil og má segja að hver kjöttutla
hafi verið nýtt til manneldis, rengið og mikið af spikinu sem áður hafði
allt farið til bræðslu. Japanskir matsmenn kenndu ný vinnubrögð og
flokkun kjötsins var flókin og nákvæm. Verðmætastur var aftasti bitinn
af hryggnum og þótti best ef fituinnihaldið náði því að vera 25% og
etinn hrár með sojasósu. Áður þóttu þessir bitar ekki brúklegir til dýra -
fóðurs. Jafnvel garnirnar voru hirtar til manneldis, en það mat var
vanda samt og ekki öðrum en Japönum ætlandi. Þeir gáfu okkur einu
sinni að smakka. Suðu garnirnar í fötu úti á planinu. Þær voru gómsæt-
ar og minntu á kjúklingakjöt. Svo kenndu þeir okkur að þurrka kjötið
og eta það hrátt.57
Vertíðin í Hvalfirði stóð frá vori fram á haust og því voru margir
Íslendingar sem fengu sumarvinnu við veiði eða verkun. Nálægðin
við höfuðborgina og staðsetning í þjóðbraut gerði það líka að verk-
um að mörgum Íslendingum var kunnugt um starfsemina. Borgar -
búar gerðu sér jafnvel ferð úr Reykjavík til að sjá stórhvelin dregin
að landi.58 Líkt og áður hefur komið fram eru þó fáar ritaðar heim-
ildir til um starfsemi Hvals hf. og enn minna um útflutninginn. Tvö
ítarleg viðtöl sem greinarhöfundur tók í júní 2018 og apríl 2021 við
einn af helstu japönsku kaupendunum frá upphafi veita því dýr -
mæta innsýn í viðskiptin og er það sem eftir fer í þessum kafla
byggt á þeim nema annað sé tekið fram. Kaupandinn vill ekki láta
japanska tímabilið í hvalveiðum … 75
55 Sveinn Benediktsson, „Minningarorð: Loftur Bjarnason útgerðarmaður,“
Morgunblaðið, 23. júlí 1974, 12.
56 Viðtal höfundar við Kristján Loftsson, framkvæmdastjóra Hvals hf. og son
Lofts Bjarnasonar (ágúst 2017).
57 Halldór Blöndal, „Aldarminning: Loftur Bjarnason,“ Morgunblaðið, 30. apríl
1998, 45.
58 Viðtal höfundar við sumarstarfsmann Hvals hf. sem starfaði fyrir félagið á átt-
unda áratugnum (apríl, 2021).