Úrval - 01.05.1968, Qupperneq 33

HVENÆR ER OE HRATT EKIÐ?
31
Það er auðvelt að sjá
af líkindareikningi hve
margir muni farast af
slysum á árinu, sem nú
er að líða.
Ef 52.000 farast (hér er átt við
Bandaríkin) svo sem var í fyrra,
mundi það jafngilda því að kjarn-
orkusprengju væri varpað á White
Piains N.Y. og Rock Island III.
Tala þessi mætti vel lækka um
helming, en til þess þyrfti hver
maður að aka hægar, svo að mun-
aði 11 mínútna akstri á dag á mann.
Að þessari niðurstöðu komust
menn við Stanford rannsóknar-
stofnun í Menlo Park, Californíu.
Þeir sem þessar rannsóknir hafa á
hendi, segja að umferðalögin séu
í ósamræmi við raunveruleikann.
Þeir segja að afskipti af umferð
sé jafn úrelt fyrirbrigði og kerrur,
og að það eigi að hætta því að elta
þá og skrifa upp, sem brjóta um-
ferðarreglur, því þetta þýði ekki
neitt. Þeir segja að bjarga mætti
þúsundum mannslífa með því að
svipta þá ökuleyfi, sem ógætilega
aka eða klaufalega, alla sem eru
yngri en 21 árs og alla gamla
menn. Þeir segja að ótakmarkað-
ur hraði sé hættulegur og vegirnir
þar sem þetta er leyft, — því meiri
hraði því meiri hætta — hvað sem
annars er um það sagt.
Richard Goen heitir sá maður
sem starfar að því við stofnun
þessa, að athuga akstursvenjur
gamalla manna, og segir hann að
öryggisráðstafanir komi ekki að
miklum notum. Umferðaslysum
fjölgar þrátt fyrir betri vegi, betri
bíla, og betri stjórn á þeim. „Ef
svo fer fram í 20 ár enn, sem hing-
að til, verða þá 200.000 dauðaslys á
ári. Auk þess munu 600.000 slasast
þannig að þeir hljóti varanleg ör-
kuml, verði öryrkjar að meira eða
minna leyti. 18 milljónir manna að
auki, munu slasast illa, eða 14. hver
maður í landinu."
Goen segir að greiðasta og ör-
uggasta leið til að draga úr þess-
um háska sé að draga úr ökuhraða,
lækka hámarkshraðann. Á síðasta
ári var hámarkshraði í San Diego í
Californíu lækkaður úr 65 mílum á
klst. í 55 mílur á klst., og var fjölg-
að í umferðalögreglunni jafnframt.
Við þetta brá svo, að slysum fækk-
aði um 15% samtímis því sem um-
ferð jókst um 8%.
SRI rannsóknastofnunin hefur
sannað til fullnustu að almenn-
ingur hafi ramskakkar hugmyndir
um hraða farartækja. Orð slík sem
þessi: „í hraðanum sjálfum felst
engin hætta“, eru út í bláinn, þau
eiga sér enga stoð í veruleikanum,
eru reist á tölfræðilegum niðurstöð-
um, en ekki atburðum, sem gerzt
hafa. Sama er að segja um setn-
þegar ekið er í meðallagi hratt,“
eða þetta: „þeir sem hraðast aka,
sleppa öllu fremur við slys en hin-
ir sem hægar aka.“ En skýrslur
sýna að þrír fjórðu allra dauða-
slysa gerðust þegar ekið var á leyfi-
legum hraða, m.ö.o. „öruggum”.
Á hverju ári verða 30.000 dauða-
slys við leyfilegan akstur, og fer
það að verða vandséð að hraði,
sem lög leyfa, sé öruggur.
Ökurnenn, sem hratt aka, geta
valdið auknum slysum, jafnvel þó
að þeir geri það ekki beinlínis.