Úrval - 01.05.1968, Síða 49

ÍVAR HLÚJÁRN
47
þarna er ein ljóshærð og önnur, sem
er dökk, og hvort sem við kjósum
nú heldur hina saxnesku Róvenu
eða Gyðingastúlkuna Rebekku, þá
verðum við öll að viðurkenna, að
þær eru báðar álíka fagrar. Það er
rómantísk ást í þessari sögu en einn-
ig ruddalegar girndir, einnig and-
styggilegar bardagaaðferðir og svall-
veizlur, sorg við sjúkrabeð, vélráð
aðalsmanna og síðan barnslegur
trúnaður þræla. Það er engin furða
þótt Ivar hlújárn sé meðal þeirra
sagna Sir Walters sem mest er enn
lesin.
Sagan hefst árið 1196, þegar
stjórnartíð Ríkharðs ljónshjarta er
rétt hálfnuð, og „þessi hirðulausi
farandkóngur", eins og Trevelyn
kallar Ríkharð, er langt í burtu að
sitríða í Þrjiðju krossferðinnS, og
bróðir hans Jóhann prins stjórnar
landinu í hans stað á meðan. Um
nokkurra mánaða skeið hafði ekk-
ert heyrzt frá þessum sæla kóngi,
Ríkharði, annað en það, að þegar
hann var á heimleið til þegna sinna
frá Landinu helga hafði hann verið
tekinn til fanga af sínum svæsnasta
óvini, Austurríkiskeisara, og væri
honum haldið þar föngum.
Ekkert hefði glatt Jóhann prins og
áhangendur hans meira en að frétta
að Ríkharður hefði verið gerður
höfðinu styttri í framandi landi.
Staðreyndin var samt sú, að hann
hafði komizt að samningum við þá
sem handtóku hann og var kominn
til heimalands síns í dulargervi, og
ekki hatdbetra dulargervi en svo, að
lesandinn er ekki í neinum vand-
ræðum með að þekkja hann strax,
jafnvel áður en sagan byrjar að
verða spennandi.
Eins og aliar sögur Scotts, fer
sagan af Ivari hlújárni hægt af
stað, og lesandinn verður að pæla í
gegnum hálfa tylft kafla, áður en
hann nær fyrsta tindi sögunnar, sem
eitthvað bragð er að. f þeim lcafla,
sem spenningurinn byrjar að marki,
segir frá hinni miklu burtreið við
Ashby-de-la Zouch. í þessum kafla
nær Scott valdi á töfrum og ljóma
riddaratímans. Á öðrum degi burt-
reiðanna, þegar hin stríðandi lið
hafa raðað sér upp, hvert gagnvart
öðru, ríður inn á völlinn, „risi mik-
ill svartklæddur frá hvirfli til ilja
og hann er á kolsvörtum hesti, sem
einnig er geysistór eins og við hæfi
riddarans og leyni það sér ekki, að
bæði hesturinn og riddarinn, sem
situr hann, muni liðtækir í harð-
ræðum.“ Ekkert merki var á skildi
þessa riddara, og í fyrstu tók hann
engan þátt í átökunum, nema hvað
hann bar af sér lög, ef þau beindust
að honum og veittist honum það
sjáanlega mjög auðvelt.
Þegar svo bar til, að fyrirliði fylk-
ingarinnar, sem Svartii ridjÖarinn
hafði gengið í flokk með, var beitt-
ur brögðum og það horfði óvænlega
fyrir honum, breyttist framkoma
Svarta riddarans skyndilega. Hann
keyrði hest sinn sporum og kom
til liðs við fyrirliðann eins og
þrumuþór, og inna fárra augnablika,
fékk svikuli Normannabarón Breki
þvílíkt högg á höfuðið af sverði
Svarta riddarans, að bæði hesturinn
og riddarinn Breki féllu til jarðar
og hinn sveri saxneski höfðingi,
Aðalsteinn frá Koningsborg sem réð-