Úrval - 01.11.1974, Qupperneq 30

28
ÚRVAL
kom fram mjög erfitt ofnæmi. Þar
að auki varð að nota mjög stóra
skammta og allt upp í 20 sprautur
á dag, venjulega í kviðarhúðina.
„Þetta var eins og að vera stunginn
af milljón býflugum," sagði einn
sjúklingur. í einu tilfelli af hverj-
um 2000 gat bóluefnið þar að auki
orsakað alvarlegar taugaskemmdir.
Jafnvel þótt sumir menn hafi ef
til vill eðlilegt ónæmi gegn hunda-
æði, er aldrei hægt að fara of al-
varlega. Nýlega beit íkorni 10 ára
gamlan dreng í Nancy Móðir hans
þvoði sárið mjög vandlega — það
er mjög áríðandi — og þar sem vit-
að var um hundaæði í héraðinu, fór
hún með drenginn til læknis, sem
strax sendi hann til hundaæðismið-
stöðvarinnar í Nancy. Sérfræðing
arnir gáfu honum þegar í stað fyrstu
sprauturnar til að bjarga lífi hans.
„Minnsta töf getur orðið örlagarík,“
segir yfirmaður stöðvarinnar, dr.
Jean-Bernard du Reux. „Það verð-
ur að gera sjúklinginn ónæman, áð-
ur en vírusinn fær tækifæri til að
hefja starfsemi sína. því þegar hann
eitt sinn er byrjaður, er það of
seint.“
Orsök allra þessara þjáninga
og sjúkdóms er refurinn, sem er
skæðasti hundaæðissmitberi í Evr-
ópu. Það er hann, sem breiðir veik-
ina út og ber með sér smitið. Flest
önnur dýr — þar með talið menn,
sem smitast, fá sjaldan tækifæri til
að smita aðra. Refir eru 80% allra
þeirra dýra, sem smitaðir eru af
hundaæði í Evrópu, og þótt í 85%
tilfella, þegar menn fá hundaæði,
hafi þeir verið bitnir af tömdum
dýrum (70% er vegna hundsbita á
svæðum, þar sem bólusetningin er
ekki skylda), er refurinn alltaf
fyrsti hlekkurinn í smitkeðjunni. í
öðrum löndum heims eiga leður-
blökur og deskettir sinn þátt sem
smitberar.
Sá hundaæðisvírus, sem nú þjáir
Evrópu, á upprunalega rætur sínar
að rekja til síberíska heimskauta-
refa, sem smituðu rússneska úlfa,
sem aftur smituðu pólska refi. í
heimsstyrjöldinni síðari fór allt á
ringulreið í V.-Evrópu og á stríðs-
árunum fjórfaldaðist fjöldi refa
þar, því mennirnir voru orðnir hinn
einasti eðlilegi fjandi refanna. í
stríðinu höfðu þeir nnnað að gera
en að sinna refaveiðum, og þá fékk
vírusinn að breiðast út óáreittur.
Hann breiddist líka með leiftur-
hraða út á milli refanna, og þar
með var komin af stað keðjuverk-
un, sem hægt en bítandi flutti hinn
banvæna vírus suður og vestur um
Evrópu.
Hann barst yfir Oder, milli Pól-
lands og A.-Þýskalands, árið 1947,
og komst til V.-Þýskalands 1951.
Eftir ofurlitla innrás í Danmörku
1964 og 1965. þar sem hundaæði
fannst í 83 dýrum á Jótlandi, kom-
ust refirnir til Belgíu, Lúxemborg-
ar og Austurríkis 1966. Til Sviss
komust þeir ári síðar og héldu til
Frakklands. Á nýjan leik varð hunda
æðis vart á S.-Jótlondi 1969 og 1970
og var þá staðfest í 110 dýrum. Nú
breiðist vírusinn út til nýrra staða
með um það bil 40 km hraða á ári.
„Ef þessi útbreiðsla verður ekki
stöðvuð," segir dýralæknirinn dr.
W. Konrad Bögel, sem stjórnar
hinni nýju gagnsókn móti hunda-