Skírnir - 01.01.1882, Síða 17

ENGLAND.
19
og nefndust „Fönixfjelög“ eða „Fönixgildi11 {-clubs), en í þau
gengu helzt ungir menn af enum lægri stjettum, einkum bænda-
stjettinni*). Nafnið hefir líklega átt að benda á endurrisu ír-
lands fyrir nýtt sjálfsforræði og frelsi. Ekki leið á Iöngu áður
stjórnin lagði bann fyrir gildisfundina, Ijet herlið dreifa þeim
og keyrði þá í varðhöld, sem fyrir þeim stóðu eða mestu
rjeðu. þegar þessi íjelög liðu undir lok, tókust Feníasam-
tökin. Sumir segja, að „Feníar“ hafi verið nafn hermanna
eða landvarnarliða Ira á fyrri öldum. Samtökin byrjuðu hjer-
humbil 1858, en öll tilhögun íjelagsins var með alveg nýju
móti og mjög leyndarfull. það voru Irar í Ameríku (Banda-
ríkjunum norður frá), sem komu fjelaginu á stofn, og þar mun
aðalstjórnin ávallt hafa verið, og.þaðan mun öllum tiltektum
fjelagsins hafa verið stýrt. Eptir yms minni tilræði hingað og
þangað, morð, frumhlaup og óskundaráð við enslca menn á Ir-
landi, skyldi aðalsókninni fram fylgt og Irland hrifið úr klóm
ljepartans ,1867. Undanfarin ár höfðu fjöldi manna kornið
vestan um haf frá Ameríku til írlands, og voru þeirra á
meðal margir, sem voru vel hervanir menn og höfðu verið í
uppreisnarstyrjöldinni miklu, og annaðhvort barizt undir merkjum
Suðurríkjanna eða hinna. Stjórnin hafði grandgæfilegustu njósn-
argætur á þessum aðkomumönnum, og það er sagt um einn
njósnarmanninn, sem var prótestantatrúar, að hann ljezt vera
kaþólskur maður, og sannaði trú sína með ymsri siðrækni
og því þó helzt að hann gekk til altaris i kaþólskri kirkju.
Með þessu móti komst hann inn á þá menn, sem höfðu sam-
særisráðin með höndum, og lík önnur brögð höfðu aðrir i frammi.
Hjer var svo rækilega að unnið, að varakonunginum í Dýflinni
komu njósnir um það á hverju kveldi, hvað Feníar höfðu haft fyrir
stafni þann og þann daginn. Einn af þeim mönnum, sem komu
vestan um haf, var James Stephens, forsprakki Fenía i Ameríku.
*) Hverja æli írar hafa átt á þessum timum, má af því ráða, að á 7
árum (1849—1856) voru 52,193 leiguliðar reknir af ábýlum sínum, eða
að meðtöldu hyski- og hjúum 259,382 manna, Á þeim árum fóru
lílca af landi 1, 479,910 manna.
2»