Skírnir - 01.01.1882, Side 35

FRAKKLAND.
37
— og það jafnvel á friðarárum — að halda kynflokkunum í
skeíjum, til þess að þeir sæju ekki hvert óráð það væri, að
fjölga slíkum þegnum um rúmar tvær millíónir. Aformið væri,
að gera Túnismenn að góðum og friðsömum nábúum og færa
þeim það til afnota, sem þjóðmenntunin hefði í för með sjer.
Svo er nú að visu álitlega mælt, en mundi það stórum fyrir-
hafnarminna að gera Túnisbúa að góðum grönnum enn Alzírs-
menn að góðum þegnum? Eða mundi það svo vel til sliks
fallið, að gera höfðingja landsbúa að jarli Frakka? Hinsvegar
er það alltjend sök sjer, að verða að neyða upp á menn
gæðunum. þegar franska stjórnin segir, að hertakið á Túnis
sje hugað að eins um stundar sakir, og í annan stað, að
Frakkland verði að vaka yfir Bardósáttmálanum og halda hann
einarðlega i alla staði, þá fer að reka í þoku, þvi það vita
allir — og Frakkar eins vel —, að sá „bey“ eða jarl, sem í
raun og veru er ekki annað enn þjónn Frakka, heldur ekki
virðingu sinni stundu lengur, þegar her þeirra er á burt
farinn. „Nei“, segja menn, „hjer er ekki tjaldað til einnar
nætur, Frakkar eru menn óheimskari enn svo!“ A Frakklandi
sjálfu deildi menn mjög á um þetta mál, og það var lengi, að
Túnisförin var stjórninni til óvinsælda hjá meira hluta alþýð-
unnar. Mönnum þótti hjer lítið unnið til fremdar, og allt
ganga bæði seint og seiglingslega, en hitt verst, að svo mikið
orð fór af þrautum og þjáningum hermannanna, og að svo
margir fengu bana af ofurhitanum og ymsum sjúkdómum, er'
honum fylgdu. þegar hið nýkjörna þíng gekk til starfa sinna,
hafði stjórnin meir enn fullt í fangi, að verja sig á móti hörð-
um átölum, einlcum þeirra sem yztir eru vinstra megin. þó
Jules Ferry, formaður ráðaneytisins, verðist með mælskusnilld
og góðum rökum, þá tókst honum ekki að fá þá dagskrá
samþyklcta, sem honum líkaði, en menn fjellust á þá, sem
Gambetta bar upp. þar voru atgjörðir stjórnarinnar hvorki
lofaðar nje lastaðar, en sagt að eins, að sáttmálann í
Bardó yrði Frakkland einarðlega að halda. Við
þetta fór Jules Ferry og hans sessunautar frá stjórninni, og
Gambetta settist í hans stað, en mönnum varð þó ekki ljósara