Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1888, Side 9

9
eldri sögum, enn ekki með mannhefndum, eins og vanalegt var
um öll stórmál í Sturlungas. þegar til stefnanna kom, segir Eyrb.
bls. 35: „En er sá tími kom (nefnil. stefnudagr), safnar Snorri mönn-
um, ok reið inn í Álptafjörð með LXXX manna, pvíat pat vöru
pá lög at stefna lieiman vígsök, svá al vegendr heyrði, eðr at heim-
ili peirra, ok kveðja eigi búa til fyrr en á pingi. En er ferðin Snorra
var sén af Bólstað, þá ræddu menn um, hvárt þegar skyldi sæta
áverkum við þá, þvíat fjölmenni var fyrir. Arnkell segir, at eigi
skal þat vera; ok skal þola Snorra lög, segir hann, ok kvað hann
þat eitt gjöra svá búit, er nauðsyn rak til. Ok er Snorri kom á
Bólstað, vóru þar eingi áköst með þeim. Síðan stefndi Snorri þ>ór-
arni til fórsnessþings, ok öllum þeim, er at vígum höfðu verit.
Arnkell hlýddi vel stefnunni.“
þ>að er eftirtektavert sem hér segir, að það vóru þá lög, að stefna
heiman vígsök, svo að vegendr heyrðu, eða að heimili þeirra; þetta
er því rétt eins og það hafi þá einungis verið lög að stefna
að heiman, eða að ekki hafi þá mátt stefna á annan hátt.
Nú er það kunnugt, að eftir Grágás mátti stefna á þennan hátt;
enn það mátti og samkvæmt henni stefna á annan hátt, n'efnil.
lýsa sökum á þingi, hvort heldr á alþingi að Lögbergi, eða á hér-
aðsþingum f fingbrekku, og kom það þá í staðinn fyrir stefnu að
heiman1. þ>að er sjáanlegt, að Eyrb. hefir fyrir augum þann tíma,
þegar þessu var breytt, eða því við aukið, að lýsing á sökum á
þingum gilti fyrir stefnu að heiman, ef menn vildu.
Enn söguritarinn hefir þá enn haft hin eldri lög í fullu minni;
þessi endrminning um mismuninn á hinum eldri lögum og hinum
nýrri bendir sterklega á, að hin upprunalega frásögn hafi ekki
gengið margra manna á milli, áðr enn hún var rituð. þ>að sést af
Eyrb. bls. 38, að sú málasókn, sem hér rœðir um, muni ekki hafa
orðið síðar enn g8i, því þetta var áðr enn Eiríkr rauði fór að leita
Grœnlands2, enn hann var þar fyrst 3 vetr, fór svo út hingað aftr,
og var einn vetr hér á landi, enn fór að byggja Grœnland g863.
Enn nú sést af Njálss., að það vóru orðin lög 1012, að lýsa víg-
sökum á þingi; brennumálunum var lýst á alþingi að Lögbergi, í
staðinn fyrir að stefna að heiman; þess væri vissulega getið í sög-
unni, hefðu ailir þeir er málin áttu að sœkja riðið austr að Svína-
felli um vorið, til að stefna Flosa og öllum þeim er sóttir vóru,
1) Sjá Y. Fíneen: Grágás III. undir: »lýsa«, bls. 644, og undir:
»stefna«, bls. 676.
2) Eyrb. segir bls. 38, að þeir Eyjólfr og Styrr gerðu það »eptir dæm-
um Arnkels«, að þeir fylgdu Eiríki út um Elliðaey, því Arnkell gerði svo
við þórarin mág sinn.
3) íslendingabók, 6. k., og Landnáma bls. 105.
2