Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1888, Síða 130

130
Á nöfða í Dýrafirði l0/8 1888. Skamt fyrir utan bœinn á
Höfða, eða um 20 faðma, stendr nú hlaða og fjós. f>ar rétt fyrir
utan eru tóftir 2, ákaflega fornlegar og stórar. |>ær eru mjög út-
flattar og komnar í þýfi, einkanlega hin efri. þ>ó má nokkurn
veginn sjá og ráða um stœrð þeirra og lögun, og hefir að líkum
sami veggr verið undir báðum, því að þær standa jafnhliða. Neðri
tóftin eða hin vestri er gleggri, og þar sér nokkurn veginn bæði
lengd og breidd. Lengdin er 67—70 fet að utanmáli, en breidd
27 fet að minnsta kosti. Dyr eru glöggvar út úr neðra hliðvegg
við eystra gaflhlað. Hið ytra gaflhlað á efri tóftinni nær jafn-
langt út og á neðri tóftinni og er glöggt. Aftr á móti er innri
endinn óglöggr, því að af þeim enda tóftarinnar hefir auðsjáanlega
verið stungið upp í hina áðrnefndu hlöðu; enn efri hliðveggrinn sést
allr skýr og glöggr, 68 fet á lengd. Enn með því að dyrnar sýn-
ast hafa verið, þar sem efri veggrinn endar, þá hafa þær verið
rétt á móti dyrunum á neðri tóftinni, að neðanverðu við hið eystra
gaflhlað, og efra húsið hefir þá sannsýnilega haft líka lengd og
neðra húsið, með því að hið eystra gaflhlað bœtist þar við og ef
til vill lftill hluti af veggnum. Dyrnar hafa trauðlega annarsstað-
ar getað verið, því að á efra hliðveggnum sést ekkert móta fyrir
þeim á öðrum stað, og á millivegg húsanna gátu þær alls ekki
verið. þ>að er sennilegt, að þetta sé forn bœjarhús á Höfða, og ef
til vill hin elztu þar, því að tóftirnar líta svo út sem áðr er sagt.
jpar að auki geta fleiri hús hafa staðið við eystra endann á þess-
um húsum, þar sem fjósið og hlaðan stendr; því að þar er ákaflega
mikil upphækkun.
Fyrir neðan þessar fornu tóftir liggr brekka eigi alllftil, og er
hún að kalla má eftir endilöngu túninu. Fyrir neðan þá brekku,
nokkurn veginn á flatlendi, beint niðr undan hinum fyrri tóftum, í
30 faðma fjarlægð, er tóft nokkur einstök, mjög einkennileg, stór
og fornleg. Tóft þessi er öll glögg og heldr mjög svo hinni upp-
haflegu lögun. Hið neðra af veggjunum hefir verið hlaðið úr
grjóti, og því svo stóru, að margir af steinum þeim að minnsta
kosti verða ekki hrœrðir af minna enn 4 mönnum nú á tíð, og það
Vigfússonar, sem við vórum sjálfir með á Valseyri, og aðgættum mjög
nákvæmlega hvort atvik, og sem hann hefir sjálfr frá skýrt hér á und-
an, höfum við ýtarlega athugað, og getum við, þótt til eiðs kæmi, ekki
annað sagt, ennað hér sé svo skilmerkilega frá öllu sagt, smáu og stóru, og
nákvæmlega, að ómögulegt sé úr að bœta á nokkurn hátt, og gildir þetta
eins um hina fyrri rannsókn hans á sama stað.
Höfða í Dýrafirði, þann 10. ágúst 1888.
Sighvatr Grímsson Borgfirðingr. Jón Sigurðsson á Næfranesi.
Handsalað með tveim viðstöddum vottum:
Margréti Sighvatsdóttur og Ólöfu Jónsdóttur.