Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1951, Side 129

131
Rústirnar. Frá einni uppsprettu lækjarins eru ekki nema 33 faðm-
ar upp á lítinn hól, að bæjarrústunum. Sýnist líklegt, að þar hafi
verið skálabygging löng með millivegg(?) og framhlið til ssv., um 8
faðmar á lengd og næstum 2 faðmar á vídd. Bæjardyr hafa verið
vestan við miðja framhlið; sést það af mósteinum, sem hafa verið
lagaðir í dyrakampana, en annars er hraungrjót í byggingaleifunum.
Við skálann að norðanverðu hefir verið einhver útbygging, en ekki
stór. A öðrum litlum hól, vatnsvegarlengdinni vestar, hefir staðið
fjósið og hlaðan eða annað hús. Hafa þau verið sambyggð og snúið
eins og skálinn. Ef ekki jafnvíð, þá litlu mjórri. Fjósið að austan-
verðu 4 faðmar á lengd, tvístætt og fyrir 12 gripi. Hitt húsið 2V2
faðmur á lengd, allt að innanmáli, en vafi þó um fulla vissu veggj-
anna. Dyrnar virðast hafa verið út til beggja enda. Fyrir aldamótin
varð vart við moldarleifar þarna í túninu og á fleiri lágum stöðum, en
nú er allt sandi fyllt. I gilskoru við lækinn hefir sézt rétt, fyrir austan
bæjarvatnsbólið, þegar mikið leysingavatn rífur sér þar farveg á
vetrum. Stendur þar hleðsla ennþá á klettunum, en fljótt fyllist aftur
og er þar jafnan slétt yfir alla hleðslu af sandi. — Frá fjósinu hefir
vatnsvegurinn verið viðlíka langur og frá bænum, í aðra ágæta upp-
sprettu.
Túnið hefir getað verið allt að 8 dagsláttur, ef ekki meira, og af-
girt að ofanverðu með nokkuð hlykkjóttum sveig, og áfram suður
eftir, nærri móts við bæinn, til beggja hliða. Garðurinn hefir líklega
verið úr torfi að mestu leyti, og gæti því hafa náð allt niður að læk
á báðar hliðar, þótt nú sjáist engin merki til þess. Túnstæðið, slétt-
lendið upp frá bæjarstæðinu, er yfir 70 faðmar upp að hárri hraun-
brún, en fyrir neðan hana að vestan og norðan eru grjótdreifar litlar
úr garðinum, og sjást þær líka milli hóla að austanverðu. Lengd
garðsins má þannig rekja um 160 faðma a. m. k. Og þar að auki sést
fyrir 60 föðmum af garði, sem legið hefir að heiman, þvert upp eftir
miðju túninu. Hvort garður þessi hefir verið byggður til aðgreiningar
slægju og beitar fyrir kýrnar, til varnar vesturtúninu, þá er skjólin að
austan fylltust sandi eða til einhvers annars, tvíbýli t. d., er nú ekki
hægt að segja. Á sumum stöðum kann hleðslugrjót að dyljast í sand-
inum, annars sýnist það svo lítið, sem það hefði aðeins verið lagt
ofan á torfgarð til öruggari varnar, og svo hrófað upp í skörð (hrúgur
af því), þegar garðurinn tók að rotna og blása.
var fram undir síðustu aldamót áfangastaður Tungu- og Síðumanna á
Fjallabaksleið.