Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1951, Page 147

149
miklu gleggri en hinar, því að roí er nú (1936) að blása frá þeim.
Sést þar fyrir hleðsluvegg með aðfluttu grjóti að norðanverðu og
gaflhlaði að austan í eystri rústinni, og er hún 18X6 fet. Líkast því
sem væri kvíar eða stekkur. Hvort þetta er miklu yngri bygging,
ellegar að rofbakki hefir um aldaraðir varnað örfoki, verður nú ekki
sannað. Hvorki er þetta fjárhúsalag né líkindi til, að þarna hafi verið
byggt til nokkurra nota a. m. k. síðustu tvær til þrjár aldir. Fyrir
mjög löngu er örfoka þar allt um kring og vatnslaust í nánd, en rás
Ieysingavatns sunnan við bæjarstæðið og vestur í Síkið bendir á
lind í fornöld sem vatnsból bæjarins. Grjótlaus er sandurinn í um-
hverfinu, og því engin von til þess að sjá leifar af túngarði eða öðrum
girðingum. — Hofsmenn telja vafasamt, hvort ,,Sandur“ sé í landi
þeirra eða Kirkjubæjar.
39. Melakot (annað en nr. 10). Staðið hefir það til útnorðurs
frá síðastnefndum stað, vestan við Síkið, drjúgan kipp ssv. frá Vestri
Kirkjubæ og telst nú í landi þeirrar jarðar. Grjót sést þar aðeins
á berum mel, bæði mógrjót úr nefi við Síkið þar nærri og blágrýti
flutt frá Eystri Kirkjubæ, úr hellunámi, er þar hefir verið frá forn-
um öldum.
Vafalaust er talið, að eitt sinn hafi þarna verið bær og með þessu
nafni. Nokkrum sinnum er staður sá nefndur, allt frá 1397, en alltaf
án þess að vera í byggð. Verður því ekki annað séð en að kot þetta
hafi legið í eyði síðan á 14. öld eða enn lengur.
Talið er það Oddakirkju eign í máldögum staðarins og nefnt 1397
,,jarðarpartur“, en 1641, ,,blettur“ hjá Strönd, og enn, 1685, eignar
Þórður biskup Oddakirkju blettinn. Svo kemur Jarðabókin með lýs-
inguna 1711: ,,Sést nú aðeins til undirstöðu eða steinalaga nokkurra
í sandinum, þar bærinn staðið hefir. Bæjarstæðið og landið um kring
er allt sandi blásið, og þar fyrir aldeilis óbyggilegt. . . Enginn veit
að segja þessarar byggðar eyðilegging“. — Langt er frá því, að nú
sjáist ,,aðeins til undirstöðu“. En orð þau sýna, að þá hefir verið ný-
lega blásið af rústunum og ekki alveg örfoka. Aður gat bæjarstæðið
verið hulið gróðri eða sandi öldum saman, og því nefndur ,,blettur“
aðeins eða jarðarskiki.
40. Efri Strönd. Hún stóð neðar við Síkið að vestanverðu, 4
km sv. frá Eystri Kirkjubæ og 5V2 km na. frá Odda. Bærinn hefir
staðið á stórum hól, og er þar djúpur jarðvegur yfir öllum bæjar-
leifum. Eins er mikið af túninu óblásið í halla móti suðri. Um 100
faðmar eru niður að Síkinu og vestur að túngirðing Syðri Strandar
(sem nú er í byggð, en síðar verður getið). Austan við bæjarhólinn