Aldamót - 01.01.1902, Side 173

Hann hefir aS undanförnu verið að koma landsbókasafninu að þessú
leyti í viðunanlegt horf, álíka og á sér stað í góðum bókhlöðum út um
heiminn. Þá kemur Tímaritið með þá nýjung öllum á óvænt, að
láta þar birtast sögu eftir lludy i>d Kipling, sem nú er frægast skáid
með Englendingum. Það er HvíU selurinn og hefir Helgi Pétursson
þýtt. Hún er ein af dýrasögunum í Jungle Book og lýsir skáldið þar
selalífinu — Þá kemur þýðing greinar nokkurrar úr tímaritinu norska,
Kringsjan, frumsamin af Alexander Bugge, son Sophusar Bugge, hins
fróðasta manns í norrænum fræðum, sem nú er uppi, —-en þýdd af
síra Jóni Jónssyni að Stafafelli. Hún er um landaleitir fornmanna í
Norðurhöfum. Og að síðustu stendur þar stutt ritgjörð eftir síra Jan-
us Jónsson um dr. Johan Fritzner, orðabókarhöfundinn norska, sem
nú er dálnn fyrir nokkuru. Eg hefi einlægt átt von á, að fá að sjá
rækilegan ritdóm um orðabók hans eftir einhvern fornfræðinga vorra.
—Þriðja og síðasta hefti þriðja bindis af Landfræðissögu Islands eft-
ir dr. Þorvald Thoroddsen, er um vxsindalegar landfræðisrannsóknir á
íslandi á 19. öld. Er þá að líkindum þessari landfræðissögu lokið,
enda er hún orðin býsna löng, — Síðasta hefti (5.) þriðja bindis af
Safni til sögu íslands hefir inni að halda ritgjörð Jóns Guðmundsson-
ar lærða um ættir o. fl., með formála og athugasemdum eftir Hannes
Þorsteinsson, en aftan við er registur yfir alt bindið. Þetta þriðja
bindi Safnsins hefir heilmikinn fróðleik að geyma. Merkastar eru
þar ritgjörðirnar um Skúla landfógeta Magnússon og sland um hans
daga eftir Jón Jónsson, og ritgjörðin um Sturlungu eftir dr. Björn
Magnússon Ólsen.^—Þá kemui líka fyrsta hefti fyrsta bindis af hinni
marg-þráðu sögu íslands eftir Boga T/i. Melsttd í Kaupmannahöfn.
Það er 150 bls. á stærð í nokkuð stóru broti og vel prentað. Höfund-
urinn nefnir þetta ritverk sitt „íslendinga sögu“. Hann byrjar nokk-
uð snemma,— byrjar með því að segja frá grískum manni, Pyþeasi frá
Massalíu, sem fór landkönnunarferðir norður á bóginn um 330—320
fyrir Krists burð. Eftir nokkuð langan inngang (52 bls.) tekur hann
svo að segja frá landnámsöldinni og er þeim kaflanum ekki nærri lok-
ið í þessu hefti. Fjarska mikið efni var hér fyrir hendi, eins og þeir,
sem hafa lesið Landnámu.hafa hugmynd um. Hlutverk söguritarans
því einkum í því fólgið að koma efninu svo fyrir, að auðvelt yrði fyrir
lesandann að fá sem greinilegast yfirlit yfir það I hugasínum; annars
verður skilningurinn í einlægri i'iækju. Ekki þori eg að fullyrða, að
höfundinum hafi tekist þetta eins vel og æskilegt hefði verið. Það er
með þjtta atriði líkt og deilurnar á Sturlungaöldinni í ,,Þáttunx úr
sögu íslands" eftir sama höfund. Yfirlitið verður naumast nógu ljóst
og auðvelt. Þetta þarf alt að ummyndast og endurskapast í huga
söguritarans.'ef gróðinn á að verða mikill aflestrinum. En það er
ávalt vandi að leysa slíkt ætlunarverk vel af hendi fyrir þann, sem á
vaðið ríður. Auðveldara fyrir þá, er á eftir ríða, að þræða rétt, svo
alls staðar nái niðri, — Bkírnir gamli fyigist með af gömlum vana.
Skyldi nokkur lesa hann? Sömuleiðis Fornbréfasafn t,V, 3. registur)
og Sýslumannaæfir (II, 3).
Ijjóövinafélagið kemur líka fram með vana bækur sínar. Altun-
nnkiö er ávalt velkominn gestur. Hefir það í þetta sinn meðferðis
æfisögur tveggja danskra manna; heitir annar þeirra Tietgen og hefir
Þorleifur H. Bjarnason ritað um hann; hinn heitir Fjord oghefir síra