Samvinnan - 01.09.1927, Blaðsíða 13

SAMVINNAN
187
eins og nú háttar til fyrir unga presta, sem byrja í sveit,
sýnir það, að margir myndu ganga verslunarbrautina og
fleiri en þyrftu, þótt skólagangan lengdist. En þó skal því
ekki neitað að þessi breyting myndi hafa nokkur áhrif í
þá átt, sem fyrir höf. vakir, ef hún kæmist í framkvæmd
og enginn mætti standa fyrir verslun, nema sem hefði
slíka skólagöngu að baki. En eins og áður er sagt hefir
flokkur sá sem kaupmenn styðja í þinginu unnið í þver-
öfuga átt við meðferð þess máls.
En þegar kemur að þeirri hlið málsins, sem aðallega
vakir fyrir höf. að gera verslunarstéttina betur menta til
þess að hún yrði þjóðlegri og léti ekki útlenda farand-
sala hlunnfæra sig, þá koma í ljós miklir örðugleikar,
sem alment mun ekki tekið eftir.
Vitaskuld ættu menn með meiri þekkingu að geta
hegðað sér betur fyrir hönd þjóðlegra hagsmuna, heldur
en fáfróðari menn. En reynslan sýnir að þekking hefir
lítil áhrif í þessu efni. Skapgerðin er þar allt en þekk-
ingin hefir iítii áhrif. Á dögum Jóns Sigurðssonar var
megnið af hinum svokölluðu „æðri11 embættismönnum á
bandi hinna útlendu hagsmuna, og unnu Jóni og hinum
íslenska málstað það tjón, er þeir gátu. Og þessir óþjóð-
legu embættismenn höfðu lengsta skólagönguna á baki.
Ur þeirra hópi voru löngum valdir hinir konungkjörnu
beinlínis til að vera varnarmúr fyrir hina erlendu hags-
muni í landinu. En betri hluti bændastéttarinnar, og þó
var sú stétt án allrar skólagöngu, lagði Jóni Sigurðssyni
til flestalla liðsmennina í baráttu hans fyrir þjóðlegum
hagsmunum.
Þá eru til nokkur dæmi um menn, sem eins og höf.
hafa fyrst tekið stúdentspróf og síðan gengið á erfiðan
verslunarskóla í öðru landi. Að því er snertir höf. má
segja að þessi skólaganga hafi borið góðan ávöxt, og myndi
vera fýsileg ef svo væri alment. En svo er ekki. Þá leið
hafa farið allmargir menn sem hafa verið til einkis gagns
<?g, a. m. k. tveir alveg nýlega, sem hafa leikið van-
gænidarspil hinna verstu braskara að skólagöngunni lok-