Andvari

Ukioqatigiit

Andvari - 01.07.1962, Qupperneq 24

Andvari - 01.07.1962, Qupperneq 24
134 ELSA E. GUÐJÓNSSON ANDVABI einlcum lcirkjugripum, hér á landi,28 og varð vel ágengt. Einmitt á hennar vegum safnaðist meiri liluti refilsaumsklæða þeirra, sem nú þekkjast, til Kaupmanna- hafnar á fyrri hluta aldarinnar. Múla- klæðið var þó ekki í þeirra hópi, enda mun fornleifanefndinni aldrei hafa borizt vitneskja um það. í bréfi Skúla Tómas- sonar, prests í Múla, til nefndarinnar 1817, nefndi hann patínu, skírnarfat og maríulíkneski, en minntist ekki einu orði á altarisklæðið.28 Skráðar heimildir um eignir Múlakirkju skera ekki úr um, hvort klæðið í Enschede sé þaðan komið. í máldaga kirkjunnar frá 1394 voru nefnd fjögur altarisklæði vond og eitt að auki.30 Ekki var þeim lýst að öðru leyti. 1 næstu heimild, sem til er um eignir Múlakirlcju, vísitazíugerð frá 1429, er sagt, að allt sé „eftir því sem gömul registra til segja",31 og eru þar næst taldir upp þeir munir, sein kirkjunni liafa áskotnazt síðan. Meðal þeirra er altaris- klæði, sem hústrú Margrét gaf, en Mar- grét var dóttir Bjarna lúrðstjóra Ólafsson- ar og kona Mrafns lögmanns Guðmunds- sonar. Ekki getur þó altarisklæði Margrét- ar verið það, sem nú er í Twenthesafni, sé áður skráð tímakvörðun rétt. Engar heimildir fundust síðan um skrúða kirkj- unnar fyrr en 1489, en þá var getið í reikningsgrein, að séra Magnús Jónsson hefði lagt kirkjunni til hökul og kór- kápu.32 I máladaga frá 1491 var kirkjan talin eiga fjögur altarisklæði, og var auk þess sagt frá því, að Jón djákni Finnboga- son, sem varð prestur í Múla það sama ár og þjónaði þar til 1524, hefði árið 1490 lagt til kirlcjunnar kórkápu, merki, kopar- stiku, corpóral og kirkjubjór fyrir tvö hundruð.33 Virðist því engin fjarstæða að ætla, að Jón, er síðar varð príór á Möðru- völlum til dánardægurs 1546, hafi á prest- skaparárum sínum í Múla gefið til Icirkj- unnar altarisklæði það, sem hér um ræðir. Að sjálfsögðu er einnig hugsanlegt, að það hafi verið gefið kirkjunni síðar og af öðr- um aðilum. En eklci var getið um klæði kirkjunnar aftur fyrr en í máladaga frá 1553 og þá aðeins sagt, að kirkjan ætti þrenna altarisbúninga.34 í máldaga frá 1563 var enginn kirkjuskrúði nefndur.35 Refilsaumað altarisklæði var fyrst slcráð í vísitazíum Múlakirkju árið 1644 og þá á þessa leið: „Altarisklæði fornt með rcfil- saum“.3B Árið 1665 var nefnt „altaris- klæði með refilsaum gamalt og slitið, þó brúkanlegt."37 Síðan var klæðisins getið, svo elcki verður um villzt, í flestum vísi- tazíurn þar til 1828. I vísitazíubók Múla- kirkju frá 1847 var þess ekki getið; aðeins sagt, að kirkjan virtist „vera rétt viðlílca á sig komin og til er greint í undanfarinna ára vísitazíum liennar".38 Sýnist í fljótu bragði mega af því ráða, að klæðið hafi þá enn verið í kirkjunni, en það þarf þó alls ekki að vera, því að ekki var þcss alltaf getið í vísitazíum, þótt einhver skrúði hefði horfið úr kirkjunum. Er glöggt dæmi um þetta frá Grenjaðarstaða- kirkju.30 Eklci skal það þó rakið hér, en óhætt mun að gera ráð fyrir, að refil- saumaða klæðið hafi getað horfið úr Múla- kirkju hvenær sem er eftir 1828. En hvernig gæti altarisklæði úr Múla- kirkju eða annarri kirkju íslenzkri hafa borizt til Enschede í Hollandi? Er frú Kalf spurðist fyrir um uppruna klæðisins hjá forstjóra Twenthesafnsins, félck hún þau svör, að lclæðið licfði verið í eigu safnara nokkurs í Miinster í Westfalen í Þýzkalandi, þegar safnið keypti það árið 1933 eða 19 34.40 Frekari upplýsingar voru ekki fáanlegar. Að svo stöddu er þess vegna aðeins hægt að leiða að því getum, hvernig klæðið hafi lcomizt frá íslandi til Munster. Er líklegast, að þar liafi crlendur ferða- maður verið að verlci. í formála að skýrslu forngripasafnsins 1868 minnist Sigurður
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Andvari

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.