Andvari - 01.07.1962, Page 65

ANDVARI
MHÐ KÖLDU I3LÓÐI 175
stakur þjáður maður, cn hann er líka
ímynd, fulltrúi, á bak við hann er óyfir-
sjáanlega stór múgur, hyldýpishaf af
þraut. Ilann er mannkynið í smækkaðri,
áþreifanlegri mynd, og þú ert önnur
smækkuð mynd af sama mannkyni.
Mannkyn, maðurinn sem slíkur, lifir, líð-
ur og stríðir í ykkur báðum. Þú átt ekki
að láta ímyndunaraflið reika til hinna
mörgu, til þess aS geta gleymt hinum
eina, þú átt að sjá það, sem á bak viS
hann er, til þess að mynd hans verði ómót-
stæðilega skýr og nærgöngul. Og hann
kemur einmitt í veg fyrir þig sem full-
trúi, þú mætir þar sendiboða úr veröld
þrautanna og hann er tækifæri þitt til
þess að senda ofurlítinn geisla inn í
myrkur þeirrar veraldar.
Það er þetta, sem allir þeir, sem hafa
aukið einhverjum verðmætum kapítula í
sögu líknarmálanna, hafa fundið og fund-
ið nægilega djúpt til þess aS þeir gengu
á hólm við böliS í einhverri mynd þess.
Þetta er reynsla, sem ekki fæst fyrir
rökleiðslur, fremur en önnur sú mannleg
reynsla, sem ristir dýpst. Hún er gjöf, eins
og trúin. Og það, sem vér höfum eignazt
af virkri afstöðu af þessu tagi, er runnið
af rótum kristinnar trúar og hennar gjöf,
það hika ég ekki við að fullyrða.
Raunveruleg samkennd með öðrum
mönnum er ekki mjög gömul staÖreynd í
sögunni. Að maðurinn sé mætur í sjálfum
sér, hver maður, án tillits til þjóðernis,
stöðu, dugnaðar, heilsu, vitsmuna eða
mannkosta, var lengstum framandi hugs-
un. Að það sé eitt og sama líf, sem lifir í
oss öllum, að vér séum limir á sama lík-
ama og að vanheilindi hvers kyns hvíli
á honum öllum jafnt, var fjarstæð hug-
mynd, og er það enn. En hún hefur síazt
inn í meðvitund hvítra manna og er horn-
steinninn í siðgæðislegu viðhorfi þeirra,
en fjarri því að vera óhult, ems og dæm-
in sanna. Ótvírætt verSur hún rakin til
Biblíunnar. „Eigum vér ekki allir hinn
sama föður? Idefur ekki einn Guð skap-
að oss? Hvers vegna breytum vér þá svik-
samlega hver við annan? Hefur ekki einn
og hinn sami gefiS oss lífið og viðhaldið
því? Og hvað heimtar sá hinn eini?“ Svo
mælti spámaðurinn löngu fyrir Krists
burð. En það var fyrst hinn óviðjafnan-
legi boðskapur og atferli Krists, sem rauf
alla þá múra, sem sérhyggjan, þjóðernis-
leg, stéttarleg og trúarleg, hafði hlaSið,
og bar sinn himinborna neista aS því
tundri, sem fyrir lá í trúarvitund Israels,
svo að úr varð sprenging, er hefur vcrið
að verka allt dl þessa dags.
Þau áhrif hafa runnið hvítum mönnum
í blóð og það þarf fantatök til þess að rýma
þeim þaðan, þótt hitt sé líka satt, að það
þurfi stundum sterka inngjöf dl þess að
gera þau virk. Þau hafa ekki sigrað heim-
inn. En þegar heimurinn sigrar þau,
steypist hann í Ginnungagap villimennsk-
unnar.
Nýja testamentið flutti og flytur þann
boðskap, að enginn sé svo lýttur, að hann
sé ekki fagur í augum GuSs, enginn svo
sekur, að hann eigi ekki uppreisnarvon,
enginn svo útskúfaður, að hann sé ekki
bróðir þinn, enginn svo langt fyrir neðan
þig, við hvaða stiga sem þú miðar, að þú
sért ekki bróðir hans, ekkert líf svo aflaga
eða vonlaust, að það sé ekki heilagt, eng-
inn svo ófullkominn, að hinn fullkomni
sjálfur hafi ekki stigið niður á þrepið til
hans og gert sig eitt með honurn, enginn
svo fullkominn, að hann standi ekki í
rauninni jafnfætis hinum aumasta, brot-
legasta, allslausasta, í sömu sporum og
hann fyrir Guði. Allt, sem er skapað í
mennskri mynd á einn og sama föður,
eitt og sama eilífa gildi. En vér höfum
allir brugðizt, án undantekningar. Einnig
í því erum vér ein órofa heild. Sök manns-
ins, smán mannsins, er líka mín sök og
smán. Ég get aldrei staðið álengdar. Þeg-