Andvari

Volume

Andvari - 01.07.1962, Page 88

Andvari - 01.07.1962, Page 88
198 GYLFI Þ. GÍSLASON ANDVARI menningarlífi, þá var ekki aðeins nauð- synlegt aS kunna aS hagnýta gæSi lands og sjávar, ekki aSeins nauSsynlegt aS skilja gildi frelsis og frjálslyndis, licldur varS þjóSin einnig aS finna, aS hún væri andlega sjálfstæS, skapaSi ekki aSeins nýjan auS, heldur einnig nýja menningu. í veraldlegum skilningi höfSu Islendingar skrimt eftir þúsund ára búskap á íslandi. En í andlegum skilningi höfSu þeir staSizt storma lífsbaráttunnar sent þjóS. Sagan, sem liér gerSist, greinir ekki frá fólkorustum cSa öSru, sem taliS verSi til veraldarsögu. En hún greinir frá meiru en þrotlausu stríSi viS óblíSa náttúru. Hún greinir frá meiru en valdastreitu og baráttu gegn erlendum yfirráSum. Kjarni hennar er frásögn af andlegu starfi, af fornurn bókmenntum, sem urpu Ijóma á NorSurlönd, af aldalangri sam- ItúS örbirgSar og skáldskapar. Þetta sam- hengi íslenzkrar menningar mátti ekki rofna. Þess vegna er eSlilegt, aS spurt sé, hvort íslendingar hefSu getaS orSiS sjálf- stæS þjóS, án þess aS menning þeirra endurfæddist. I lvers virSi gat þaS orSiS þeim aS verSa sjálfbjarga, ef þeir í mcnn- ingartilliti hefSu orSiS eftirbátar forfeSr- anna, sem þrátt fyrir sára fátækt sína voru miklir bókmenntamcnn? HefSu íslend- ingar haldiS sjálfsvirSingu sinni, ef öldin tuttugasta hefSi aSeins fært þeim aukinn mat, fegurri klæSi, betri hús, en ekki nýjar bókmenntir, enga andlega endur- reisn? Hversu lengi heldur sú þjóS sjálf- stæSi sínu, scm glatar sjálfsvirSingu sinni? Og hefSi heimurinn taliS þaS full- gilda sönnun þess, aS fífldjörf tilraun þessa fámenna hóps á eyjunni undir norSurljósunum til þess aS vera sjálf- stætt fólk hefSi heppnazt, þótt hann hefSi þar nóg aS híta og brenna, ef hann hefSi ekkert til menningar heimsins aS lcggja? HefSu þcssir menn, sem kalla sig íslendinga, ckki getaS framleitt ennþá meira og húiS viS ennþá bctri kjör, ef þcir hefSu starfaS í nokkrum stórverksmiSj- um meSal milljónaþjóSar og húiS viS nokkrar götur í heimsborg? En ef þetta fólk, ef þessi litla þjóS, auk þess aS afla sér góSs viSurværis meS ötulu starfi og í vinsamlegri samvinnu viS aSrar þjóSir, auSgar líf sitt og annarra meS afrekum í bókmcnntum og listum, ef hún ekki aSeins eflir framfarir meS nýrri verk- menningu, heldur eykur þroska meS nýrri hugmenningu, þarf þá frekari vitna viS um þaS, aS tilraunin hafi heppnazt, aS hiS ótrúlega hafi gerzt, aS hin smæsta meSal smáþjóSa eigi ekki aSeins tilveru- rétt, heldur hafi hlutverki aS gegna í heimsmenningunni? ÞaS er íslendingum ómetanlegt, aS þeir á tuttugustu ökl skuli hafa eignazt rithöfund, sem sýndi ekki aSeins þeim sjálfum, heldur heiminum öllum, aS gikli þjóSa fer ekki eftir höfSatölu þeirra, aS sú barátta Islendinga fyrir sjálfstæSi sínu, sem ýmsum þótti á sínum tíma von- lítil og öSrum heimskuleg, var réttmæt. Ekki aSeins viS, sem nú lifum, heldur allar óbornar kynslóSir Islendinga eiga Halldóri Kiljan Laxness þakkarskuld aS gjalda fyrir þaS, aS hafa á hyltingatím- um tæknialdar skapaS íslenzkar bók- menntir, sem varSveittu tengslin viS fornan menningararf þjóSarinnar og varpa nú sams konar ljóma á bernskuár endurheimts sjálfstæSis íslendinga og fornbókmenntirnar urpu á þjóSveldi hennar. Mesti rithöfundur íslendinga til forna, Snorri Sturluson, lifSi á þeirri öld, er þeir förguSu sjálfstæSi sínu. Afrek hans og annarra höfunda sögu- aklar voru löngum rök fslendinga fyrir rétti sínum til aS endurheimta þaS. ÞaS er gæfa fslands, aS þeir skuli nú á þessari ökl, cr þcir gerast sjálfstæSir á ný, hafa eignazt rithöfund, er her nafn íslands út um hciminn á viS Snorra Sturluson,
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Andvari

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.