Andvari

Volume

Andvari - 01.07.1962, Page 115

Andvari - 01.07.1962, Page 115
ANDVARI ÍSLKNZK SAGNAGKRÐ 1961 225 leyti. Þessu fylgir óhjákvæmilega að rök- vísi í söguþræði fer öll út um þúfur, áhrifavald þeirra Jóns einstæðings og Val- dísar, til dæmis, verður óskiljanlegt alveg eins og vald kaupmannsins yfir Sveini eða ofstækismáttur Magnúsar trésmiðs. Persónurnar brestur sem sagt bæði innri og ytri gerð, þær verða aldrei lifandi fólk í sögu. Mér er ekki til efs að Sigurði A. Magn- ússyni sé allmikil alvara með sögu sinni, en hitt er engan veginn ljóst hvað þar vakir fyrir honum, enda tekst honum hvergi að gæða sögufólk sitt lífi eins og áður er sagt. Þó rná geta þess að kyntákn sögunnar (sbr. hellinn í dalnum) og kyn- ferðisátök virðast höfundi einkar hugleik- in og rnargt er þar rætt „spaldega" urn kynferðismál. Má vera að lífsskilningur höfundar birtist einna berast í þessum skrifum, svo sem hugljóman Sveins um þungamiðju lífsins, „konuna, gyðjuna, Valdísi sem stendur þarna orðlaus og ögr- andi umkringd mönnunum sem náttúran hefur fengið henni til umráða og dáleiðir þá með þeim töfrabletti skautsins sem er brennipunktur þungamiðjunnar." Um listrænt gildi, eða þrótt, þessarar lýsingar hæfa sem fæst orð, en klausan er út af fyrir sig dágott dæmi um stílsmátann á sögunni sem er í stíl við hana að öðru lcyti, frámunalega flatur og kauðskur, og tekur þó fyrst steininn úr þegar höfund- ur freistar tilþrifa eins og í samfaralýs- ingum eða heimspekilegum hugrenning- um sjálfs sín eða sögufólks. í sem stytztu máli sagt: Næturgestir er athyglisverð bók fyrir það eitt að þar mun sjaldgæft dæmi þess hversu metnaðargjörnum höf- undi bregzt í senn allt sem þarf til að gera lifandi skáldskap; og af þeim sökum einum hefur verið fjölyrt um hana hér. Það sem Sigurði A. Magnússyni reynist ofviða tekst Gísla Kolbeinssyni allvel í fyrstu bók sinni; hann hefur sögu að segja og lánast að segja hana. Rauði kötturinn er látlaus saga á yfirborði en leynir reynd- ar á sér, hún er mjög læsileg, furðu hag- lega byggð og býr á köflum yfir næstum Ijóðrænum þokka. „Sjómannasögur" geta iðulega verið cinkar læsilegar, og býsna mikið er til af góðum sögum þessarar tegundar. Stef þessara verka er iðulega hið sama: fyrsta færi ungs manns að standa óstudd- ur og reyna mátt sinn, kynni hans af framandi löndum og fólki, heiminum, -—• „lífinu" í skáldsöguskilningi. Tveir þætt- ir geta mætzt farsællega í þessum bók- menntum: annars vegar lýsing framandi þjóða, siða og ævintýra í listrænum ferða- sögustíl, hins vegar alvarleg skáldskapar- viðleitni í mannlýsingum og söguþræði. Þetta hvort tveggja á með nokkrum sanni við um sögu Gísla Kolbeinssonar, og hún ber mörg góð einkenni venjulegra sjó- mannasagna. Af þeim toga er margt í lýs- ingu skipshafnarinnar á Stapafelli hinu íslenzka í Havannahöfn; og þarna er a. m. k. ein klassísk persóna þessarar tegundar, Skakköxlin sem allur er í sögum sínum, dável gerð mannlýsing og skemmtileg viðkynningar í íslenzkri sögu. Sögusviðið er Havanna á Kúbu á tíð Batista þegar uppreisn Castrós er komin á lokastig; og mynd þeirrar borgar verður furðu lifandi og minnisstæð af sögunni, lýsingin í senn fjölþætt og trúverðug vegna liófstillingar sinnar. Pólar sögunnar eru tveir, knæpan Rauði kötturinn og tukthús eitt þar í Ha- vanna; og sjálf segir sagan af kynnum tveggja íslenzkra sjómanna af þeirri Kúbu sem í bókinni stendur í þessu tvöfalda tákni, fangelsisins og hóruhússins. Sjálf ástarsaga þeirra Gunnars stýrimanns Garðarssonar og haitístúlkunnar Lenu er ekki meginatriði í sögunni fremur en tukthússvist Sigtryggs loftskeytamanns; uppistaða hennar er kynni þeirra félaga af því lífi sem lifað er í þessu framand-
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Andvari

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.