Andvari

Árgangur

Andvari - 01.07.1962, Síða 115

Andvari - 01.07.1962, Síða 115
ANDVARI ÍSLKNZK SAGNAGKRÐ 1961 225 leyti. Þessu fylgir óhjákvæmilega að rök- vísi í söguþræði fer öll út um þúfur, áhrifavald þeirra Jóns einstæðings og Val- dísar, til dæmis, verður óskiljanlegt alveg eins og vald kaupmannsins yfir Sveini eða ofstækismáttur Magnúsar trésmiðs. Persónurnar brestur sem sagt bæði innri og ytri gerð, þær verða aldrei lifandi fólk í sögu. Mér er ekki til efs að Sigurði A. Magn- ússyni sé allmikil alvara með sögu sinni, en hitt er engan veginn ljóst hvað þar vakir fyrir honum, enda tekst honum hvergi að gæða sögufólk sitt lífi eins og áður er sagt. Þó rná geta þess að kyntákn sögunnar (sbr. hellinn í dalnum) og kyn- ferðisátök virðast höfundi einkar hugleik- in og rnargt er þar rætt „spaldega" urn kynferðismál. Má vera að lífsskilningur höfundar birtist einna berast í þessum skrifum, svo sem hugljóman Sveins um þungamiðju lífsins, „konuna, gyðjuna, Valdísi sem stendur þarna orðlaus og ögr- andi umkringd mönnunum sem náttúran hefur fengið henni til umráða og dáleiðir þá með þeim töfrabletti skautsins sem er brennipunktur þungamiðjunnar." Um listrænt gildi, eða þrótt, þessarar lýsingar hæfa sem fæst orð, en klausan er út af fyrir sig dágott dæmi um stílsmátann á sögunni sem er í stíl við hana að öðru lcyti, frámunalega flatur og kauðskur, og tekur þó fyrst steininn úr þegar höfund- ur freistar tilþrifa eins og í samfaralýs- ingum eða heimspekilegum hugrenning- um sjálfs sín eða sögufólks. í sem stytztu máli sagt: Næturgestir er athyglisverð bók fyrir það eitt að þar mun sjaldgæft dæmi þess hversu metnaðargjörnum höf- undi bregzt í senn allt sem þarf til að gera lifandi skáldskap; og af þeim sökum einum hefur verið fjölyrt um hana hér. Það sem Sigurði A. Magnússyni reynist ofviða tekst Gísla Kolbeinssyni allvel í fyrstu bók sinni; hann hefur sögu að segja og lánast að segja hana. Rauði kötturinn er látlaus saga á yfirborði en leynir reynd- ar á sér, hún er mjög læsileg, furðu hag- lega byggð og býr á köflum yfir næstum Ijóðrænum þokka. „Sjómannasögur" geta iðulega verið cinkar læsilegar, og býsna mikið er til af góðum sögum þessarar tegundar. Stef þessara verka er iðulega hið sama: fyrsta færi ungs manns að standa óstudd- ur og reyna mátt sinn, kynni hans af framandi löndum og fólki, heiminum, -—• „lífinu" í skáldsöguskilningi. Tveir þætt- ir geta mætzt farsællega í þessum bók- menntum: annars vegar lýsing framandi þjóða, siða og ævintýra í listrænum ferða- sögustíl, hins vegar alvarleg skáldskapar- viðleitni í mannlýsingum og söguþræði. Þetta hvort tveggja á með nokkrum sanni við um sögu Gísla Kolbeinssonar, og hún ber mörg góð einkenni venjulegra sjó- mannasagna. Af þeim toga er margt í lýs- ingu skipshafnarinnar á Stapafelli hinu íslenzka í Havannahöfn; og þarna er a. m. k. ein klassísk persóna þessarar tegundar, Skakköxlin sem allur er í sögum sínum, dável gerð mannlýsing og skemmtileg viðkynningar í íslenzkri sögu. Sögusviðið er Havanna á Kúbu á tíð Batista þegar uppreisn Castrós er komin á lokastig; og mynd þeirrar borgar verður furðu lifandi og minnisstæð af sögunni, lýsingin í senn fjölþætt og trúverðug vegna liófstillingar sinnar. Pólar sögunnar eru tveir, knæpan Rauði kötturinn og tukthús eitt þar í Ha- vanna; og sjálf segir sagan af kynnum tveggja íslenzkra sjómanna af þeirri Kúbu sem í bókinni stendur í þessu tvöfalda tákni, fangelsisins og hóruhússins. Sjálf ástarsaga þeirra Gunnars stýrimanns Garðarssonar og haitístúlkunnar Lenu er ekki meginatriði í sögunni fremur en tukthússvist Sigtryggs loftskeytamanns; uppistaða hennar er kynni þeirra félaga af því lífi sem lifað er í þessu framand-
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.