Andvari

Volume

Andvari - 01.07.1962, Page 116

Andvari - 01.07.1962, Page 116
226 ÓLAFUR JÓNSSON ANDVARI lcga umhverfi. Þú þekkir ekki Kúbu, þú veizt ekkert um Kúbu er viðkvæSi sög- unnar í munni Lenu, — en lesandinn er að sögulokum allmiklu nær um það fólk sem frá segir í sögunni og líf þess. Það ber hæfileikum Gísla Kolbeinssonar gott vitni hversu haglega honum tekst að vefa saman þessa þætti sögunnar án þess að raunsæisyfirbragði hennar sé nokkurs staÖar hætt og án þess að nokkurs staðar halli á hlutlægan, hófsaman frásagnar- mátann. Ekki er síÖur athyglisvert hversu skýr- lega og lifandi aukapersónur eru yfirleitt mótaðar í sögunni. ASur var ncfnd Skakk- öxlin, en sama gildir um aðra skipsmenn sem koma þó miklu minna við sögu. Andrúmsloftið á skipinu birtist lesanda í lýsingu þessara manna, rétt eins og Kúba er ekki sízt í glöggum svipmyndum fólks sem þeir félagar hafa skipti við. Gísla er lagið að bregða upp mannlýsingum í fá- um dráttum — ég nefni af handahófi dyravörðinn á Rauða kettinum, kaup- manninn, granna Lenu, fangelsiskumpána Sigtryggs — sem minnisstæðar verða og lifandi í sögunni og gera sitt til að ljá hcnni andrúmsloft. Höfundur freistar hvergi frumleika, hann ristir ekki djúpt og leitast enda ekki við þaÖ, en hann hef- ur næmt auga fyrir fólki og umhverfi þess og heppnast vel að finna athugunum sínum eðlilegan stað í sögunni. Sumt af þessu fólki kann að vera skilið hefð- bundnum skilningi, en það verður hvergi til lýta; hann skrifar ekki um manngerðir heldur lifandi fólk, lýsing hans er ævin- lega raunsæ og trúverðug. Hið sama gild- ir um aðalpersónur sögunnar, Gunnar, Sigtrygg og Lenu. Lcna er að sumu leyti bezt gerð persóna í sögunni. Idún er þar fremsta tákn þess „lífs“ sem sjómennirnir sakna úr hversdagsamstri sínu og leita í landi, og í senn er hún blóðheit lifandi stúlka án óþarfa bókmenntabragðs. Þetta heppnast Gísla vel, lýsing Lenu hefur til að bera sama tvígildi sem er bezti kostur allrar sögunnar. Þeir Gunnar og Sigtrygg- ur eru að sumu leyti einfaldari að gerð, og lýsing þeirra er gerð af sama raunsæi og annars sögufólks. Þetta er styrkur höf- undar: hann þekkir dável sögufólk sitt og sögusvið, kann sér ævinlega hóf í at- burðarás og mannlýsingum og velur ör- ugglega trúlegri kostinn þegar tveir eru uppi. Fyrir vikið fær öll sagan sterkan raunsæisblæ þótt undir niðri sé fjallað um rómantískt efni og laust í böndum og á hinu leiti bjóði ævintýrafrásagnir og reyfarabrögð sjálfum sér heim. A þeirn skerjum steytir Gísli Kolbeinsson ekki, og fyrir vikið verða ævintýri þeirra félaga — söguþráðurinn — einkar trúverðug. Gunnar stýrimaður er sýnilega sú persóna sögunnar sem nákomnust er höfundi sjálfum, en hann gerir sér allt far um að sjá hann úr fjarlægð, lýsa honum af sömu hlutlægni og öðru sögufólki. Það er vafa- mál hvort þetta tekst til fulls: Gunnar verður einna óskýrust persóna í sögunni, hann er margþættari, en jafnframt dul- ari, lokaðri, en annað sögufólk, og kann þetta að eiga sinn þátt í að ofurlítið dauf- leikabragð er að sögunni á köflum. Sig- tryggi er á hirm bóginn vel og skilmerki- lega lýst. Fangavist hans er ævintýrum Gunnars í senn hliðstæða og fylling, per- sónan sjálf náskyld Gunnari, en þróun hcnnar lokið, Sigtryggur er fastmótaður og kemst einna næst því að vcra „dæmi- gerðu r" af öllu sögufólki. Helzta lýti þessarar sögu er hirðuleysi í stíl og málfari sem spillir henni allvíða. Á stöku stað virðist það hvarfla að höf- undi að hann sé reyndar að skrifa ferða- pistla handa Vikunni eða sjómannablað- inu Víkingi en ekki skáldsögu, og af því stafa óþarfa skýringar, vifilengjur og at- hugasemdir sem ekki koma málinu við. Málfar hans er ekki ósnoturt víðast hvar,
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Andvari

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.