Andvari

Árgangur

Andvari - 01.07.1962, Síða 116

Andvari - 01.07.1962, Síða 116
226 ÓLAFUR JÓNSSON ANDVARI lcga umhverfi. Þú þekkir ekki Kúbu, þú veizt ekkert um Kúbu er viðkvæSi sög- unnar í munni Lenu, — en lesandinn er að sögulokum allmiklu nær um það fólk sem frá segir í sögunni og líf þess. Það ber hæfileikum Gísla Kolbeinssonar gott vitni hversu haglega honum tekst að vefa saman þessa þætti sögunnar án þess að raunsæisyfirbragði hennar sé nokkurs staÖar hætt og án þess að nokkurs staðar halli á hlutlægan, hófsaman frásagnar- mátann. Ekki er síÖur athyglisvert hversu skýr- lega og lifandi aukapersónur eru yfirleitt mótaðar í sögunni. ASur var ncfnd Skakk- öxlin, en sama gildir um aðra skipsmenn sem koma þó miklu minna við sögu. Andrúmsloftið á skipinu birtist lesanda í lýsingu þessara manna, rétt eins og Kúba er ekki sízt í glöggum svipmyndum fólks sem þeir félagar hafa skipti við. Gísla er lagið að bregða upp mannlýsingum í fá- um dráttum — ég nefni af handahófi dyravörðinn á Rauða kettinum, kaup- manninn, granna Lenu, fangelsiskumpána Sigtryggs — sem minnisstæðar verða og lifandi í sögunni og gera sitt til að ljá hcnni andrúmsloft. Höfundur freistar hvergi frumleika, hann ristir ekki djúpt og leitast enda ekki við þaÖ, en hann hef- ur næmt auga fyrir fólki og umhverfi þess og heppnast vel að finna athugunum sínum eðlilegan stað í sögunni. Sumt af þessu fólki kann að vera skilið hefð- bundnum skilningi, en það verður hvergi til lýta; hann skrifar ekki um manngerðir heldur lifandi fólk, lýsing hans er ævin- lega raunsæ og trúverðug. Hið sama gild- ir um aðalpersónur sögunnar, Gunnar, Sigtrygg og Lenu. Lcna er að sumu leyti bezt gerð persóna í sögunni. Idún er þar fremsta tákn þess „lífs“ sem sjómennirnir sakna úr hversdagsamstri sínu og leita í landi, og í senn er hún blóðheit lifandi stúlka án óþarfa bókmenntabragðs. Þetta heppnast Gísla vel, lýsing Lenu hefur til að bera sama tvígildi sem er bezti kostur allrar sögunnar. Þeir Gunnar og Sigtrygg- ur eru að sumu leyti einfaldari að gerð, og lýsing þeirra er gerð af sama raunsæi og annars sögufólks. Þetta er styrkur höf- undar: hann þekkir dável sögufólk sitt og sögusvið, kann sér ævinlega hóf í at- burðarás og mannlýsingum og velur ör- ugglega trúlegri kostinn þegar tveir eru uppi. Fyrir vikið fær öll sagan sterkan raunsæisblæ þótt undir niðri sé fjallað um rómantískt efni og laust í böndum og á hinu leiti bjóði ævintýrafrásagnir og reyfarabrögð sjálfum sér heim. A þeirn skerjum steytir Gísli Kolbeinsson ekki, og fyrir vikið verða ævintýri þeirra félaga — söguþráðurinn — einkar trúverðug. Gunnar stýrimaður er sýnilega sú persóna sögunnar sem nákomnust er höfundi sjálfum, en hann gerir sér allt far um að sjá hann úr fjarlægð, lýsa honum af sömu hlutlægni og öðru sögufólki. Það er vafa- mál hvort þetta tekst til fulls: Gunnar verður einna óskýrust persóna í sögunni, hann er margþættari, en jafnframt dul- ari, lokaðri, en annað sögufólk, og kann þetta að eiga sinn þátt í að ofurlítið dauf- leikabragð er að sögunni á köflum. Sig- tryggi er á hirm bóginn vel og skilmerki- lega lýst. Fangavist hans er ævintýrum Gunnars í senn hliðstæða og fylling, per- sónan sjálf náskyld Gunnari, en þróun hcnnar lokið, Sigtryggur er fastmótaður og kemst einna næst því að vcra „dæmi- gerðu r" af öllu sögufólki. Helzta lýti þessarar sögu er hirðuleysi í stíl og málfari sem spillir henni allvíða. Á stöku stað virðist það hvarfla að höf- undi að hann sé reyndar að skrifa ferða- pistla handa Vikunni eða sjómannablað- inu Víkingi en ekki skáldsögu, og af því stafa óþarfa skýringar, vifilengjur og at- hugasemdir sem ekki koma málinu við. Málfar hans er ekki ósnoturt víðast hvar,
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.