Andvari

Volume

Andvari - 01.07.1962, Page 117

Andvari - 01.07.1962, Page 117
ANDVARI ÍSLENZK SAGNAGERÐ 1961 227 en tilþrifalítið og klaufalegt sums staðar. Þótt þessi lýti láti ekki mikið yfir sér við fyrsta lestur er mér ekki grunlaust um að ríkari stílögun, þróttugri glíma við málið, liefði gert þessa sögu allmiklu betri en hún er nú. Þetta er ekki fyrst og fremst gagnrýni á Rauða köttinn eins og sagan kemur fyrir, öllu heldur vísbending um höfundinn og verk hans. Gísli Kolbeins- son hefur skrifað snotra og geðfellda sögu, en djúpstæður skáldskapur er hún ekki. Hún ber vott um góðan hæfileik til skáld- sagnagerðar og býsna mikla tæknikunn- áttu, og er það víst nokkurs virði. En það sem mér virðist lofa mestu um Gísla Kol- beinsson er hin rómantíska, næsturn Ijóð- ræna tilfinning sem vakir undir niðri og að baki sögunni, og hún kallar á vand- aðri, þróttmeiri stíl til að nýtast honum til fulls. 5 Málfar Hannesar Péturssonar er ein- staklega vandað og smekkurinn öruggur, stíll hans fágaður, ræktaður. Þetta hvort tveggja einkennir ljóð hans með öðru, og prósastíll hans á Sögum aS norSan er sömu ættar. Þessi stíll hæfir vel ljóðrænni lýsingu, sálarlífi, tilfinningamálum, en Jætur rniður venjulegri frásögn, „raun- særri“ lýsingu ytri atvika. Það er athyglis- vert að þær sögur Elannesar í þessari bók eru síztar þar sem hann hefur mest „sögu- efni" í hversdagslegum skilningi; beztu þættir hans eru gjarna stuttir, einfaldir að ytri gerð, nátengdir Jjóðinu að eðli og áhrifum. Einkunnarorð Hannesar að sögunum lýsa allvel viðfangsefnum þeirra og hug- blæ: „Þú ert heimur, sem þú býrð þér til og hefur á valdi þínu, í heimi, sem þú hvorki býrÖ þér til né hefur á valdi þínu.“ Sögurnar gerast allar á mörkum tveggja heima, hins innri heims mannsins sjálfs og hins ytri heims hversdagslífs, veruleika og náttúru; uppistaða þeirra flestra er árekstur þessara heima tveggja, maðurinn einn með sjálfum sér og veruleik lífs síns. Þetta stef sagnanna er sjálft ljóð- rænt að eðli; mér virðist það að mörgu leyti nákomið viðhorfi Idannesar í ýmsurn IjóÖum hans í seinni tíð, einkum „Söngv- um til jarðarinnar" í seinni ljóðabók hans. Einfaldleiki í stíl er Hannesi allmikið keppikefli í þessum sögum, og er það í sjálfu sér ekki nema loflegt. En einfald- leiki getur orðið tvíbentur: einfaldleiki í stíl er annað en einfalt, og jafnvel grunnt, viÖhorf við sjálfu viðfangsefninu. Hann- esi er í mun að gæta hlutlægni gagnvart sögufólki sínu, og víða freistar hann kímni; af þessu tagi eru flestar hinar lengri og „efnismeiri“ sögur í bókinni. En hér bregður svo við að sögurnar verða grunnar og gjarna yfirborðslegar, kímni höfundar er næsta köld og fjarri því að glæða sögunum líf, þær eru dauflegar, óminnilegar, þrátt fyrir snotran frágang. Þó er í þessum sögum leitað ýmissa fanga, lröfundur freistar að jafnaði raunsærrar umhverfislýsingar, þær gerast á „stöðum“ og segja af samskiptum fólks, en þrátt fyrir þessa viðleitni skortir sögurnar bæði lit og bragð. Full helft Sagna að norðan er af þessu tagi: sviplitlar frásagnir af fólki sem litlu eða engu varðar lesand- ann. Mildu betur tekst Idannesi upp í öðrum helmingi sagnanna, og þar fjallar hann að jafnaði beint um viðfangsefni sitt: manninn, einan í vanmætti sínurn, og gjarna með landið sjálft í baksýn. Næmt og myndvíst náttúruskyn Hannes- ar Péturssonar er kunnugt af Ijóðum hans, og hér verÖur lionum það víða notadrjúgt. Þannig tekst lronum með einföldum hætti að magna fram óhugnanlegt andrúmsloft í Ferð inn í fjallamyrkriÖ. Þótt náttúru- lýsingin þar láti ekki mikið yfir sér verð- ur hún áhrifamikil í sögunni, auðnarblær næturinnar er hæfilegt baksvið að lýsingu
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Andvari

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.