Andvari

Árgangur

Andvari - 01.07.1962, Síða 118

Andvari - 01.07.1962, Síða 118
228 ÓLAPUR JÓNSSON ANDVARI tökudrengsins, einmanaleik lians og ör- yggisleysi; og húsbóndi hans er af sömu náttúru, harðneskjulegur risi, óskiljanleg- ur drengnum og til alls vís. Niðurlag sög- unnar verður fyrir vikið áhrifamikið, ein- falt og sterkt í senn. Svipuðu máli gegnir um fyrstu sögu bókarinnar, Skyttuna, þótt hún sé í sjálfu sér flóknari. Astarsagan að sögubaki, náttúrulýsingin og frásögnin af slysaskotinu, allt verða þetta þættir í minnilegri og þróttugri mannlýsingu sög- unnar. Eins og fyrr segir virðist mér und- irtónn þessara sagna ljóðrænn, hin næma tilfinning Hannesar fyrir manninum í náttúrlegu umhverfi sínu; og honum heppnast allvel að gæða hana lífi og lit í einföldu formi þar sem ytri lýsingar og söguefni verða ekki til að villa. Önnur dæmi þessa eru Fæddur úrsmiður og I djúpum skörðum, hvort tveggja mjög einfaldir þættir að ytri gerð. Báðir hafa þeir að uppistöðu næsta kímilega mann- lýsingu, og hér lánast hún allvel þar sem nýtur Ijóðræns mannskilnings Hannesar. I seinni sögunni tekst honum jafnvel það háskabragð að persónugera náttúruna í upphafi sögunnar; söðlasmiðurinn verður skemmtilega geðfelldur í vanmætti sín- um í miðri öræfaógninni. Um takmark- anir Hannesar vitna hins vegar t. d. aðrar sögur bókarinnar en Skyttan þar sem meira eða minna er fjallað um ástir. (Ein- kennishúfan, Brúarvígslan, Kvenfólk og hrennivín.) Þótt frásagnafhátturinn sé líkur á yfirborði allra sagnanna týnist hér hin Ijóðræna tilfinning í krókum sögunnar, og það sem eftir stendur er ekki meira en meðalsnotur blaðamennska. Eina sögu langar mig að nefna enn: það er í haustbrimunum, síðasta sagan í bókinni og um sumt sérstæðust. Hér nýt- ur sín enn vel hinn ljóðræni stíll Hann- esar, og þótt sagan sé dul og ekki víst að hún komist öll til skila verður hún manni með sínum hætti einna minnisstæðust úr bókinni. Og þessi áhrif eiga að vissu leyti við um bókina í heild: Sögur að norðan eru ekki stórmæli og sæta kannski ekki verulegum tíðindum, en hin betri helft bókarinnar er einkar notaleg lesning og verður lesanda kærkominn viðauki við Ijóð Hannesar Péturssonar enda mjög af sama toga. Idversu skammt viðleitni til ljóðrænn- ar náttúrulýsingar getur dugað verður vcl ljóst af bók Sigurjóns Jónssonar frá Þor- geirsstöðum, Sandi og sæ. Idér er ekki ætlunin að ástunda samanburð þeirra Hannesar og Sigurjóns, enda væri það fráleitt sanngjarnt, en athugunin býður sjálfri sér heim: Sigurjón freistar nefni- lega víða Ijóðrænu í sögum sínurn og ferst það misjafnlega, hættir annars veg- ar við óhóflegri viðkvæmni og jafnvel væmni, hins vegar uppgerð og hálfgerðu orðaprjáli. Sögur hans bera því enn vitni sem vitað var, hversu skammt nokkur list- rænn hæfileiki ásamt góðum vilja dugar í skáldskap ef brestur stöðuga einbeitni, ögun og ómenguð listræn viðhorf. Sigurjón Jónsson mun vera allroskinn höfundur og hefur birt sögur sínar og þætti í blöðum og tímaritum, en Sandur og sær er fyrsta bók frá hans hendi. Sam- kvæmt útskýringu á bókarkápu er hér um að ræða eins konar úrval úr „nýjum og gömlum smásögum, lífsmyndum og stemningum" höfundar. í bókinni kennir hka allmargra grasa, sumt er þar eigin- legar smásögur, annað nær því að geta heitið „stemningar" eða Ijóðrænir þættir, og sumt virðist nánast i ætt við ævintýri. Margir þættir Sigurjóns eru einhvers kon- ar heimilisblaðamennska í petítstíl, þætt- ir sem ætlað er að „vekja til umhugsun- ar“, bregða upp fyrir lesanda áminnandi eða bætandi myndum. (Dæmi: Ef til vill, Öldungurinn á steininum, Blátt blað, Söngvarinn). Sigurjón ann föðurlandi sínu, náttúru landsins, dýrum og gróðri,
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.