Andvari

Volume

Andvari - 01.07.1962, Page 123

Andvari - 01.07.1962, Page 123
ANDVARI ÍSLENZK SAGNAGERÐ 1961 233 ingalíf sögufólks síns í ytri atvikum, en hitt er víst að stíll lians í beztu sögurn þessarar bókar einkennist af nærfærinni lýsingu tilfinningalífs frekar en beinni túlkun þess; að baki býr oft næmleg og tregablandin sársaukakennd sem ég freistast til að kalla Ijóðræna. Sami stíls- máti er enn á Ósýnilegu handtaki, það er fíngerð saga af fyrstu kynnum ungs drengs af elli og aðvífandi dauða og þeim óhugnaði sem fylgir. Næmur skilningur á tilfinningalífi og viðbrögðum barna ásamt fáguðum stíls- máta er sem sagt í þessari bók höfuðkost- ur á nokkrum sögum Ingimars og ljær þeirn gildi umfram snotrar dægurbók- menntir; af þessum ástæðum virðist vert að binda við höfundinn góðar vonir. Tilfinningalíf ungs drengs er einnig uppistaðan í fyrstu sögu Guðbergs Bergs- sonar, en verk hans gerir meira en vekja vonir; það er kostadrjúgt og minnilegt skáldverk, og bezt að segja þegar í upp- hafi að sögu Guðbergs má með rökum telja „beztu“ skáldsögu ársins 1961 ef mönnum eru slíkar einkunnagjafir áhuga- mál. Miisin sem læðist er sálfræðileg skáldsaga af góðum og gildum evrópsk- um skóla, þótt hún sé nýstárlegt verk i íslenzkum bókmenntum. Viðfangsefnið er á ytra borði dauðaótti ungs drengs sem snýst upp í hreina sálflækju að lokum, en undir niðri lýsir sagan því hversu allur Inigur og trú sögumanns beinist „að jörðinni og efninu". Sumir beztu þættir sögunnar eru einmitt af þessurn toga þótt þeir láti ekki ýkja mikið yfir sér: vanmáttur drengsins í hörðum og and- snúnum heimi birtist ekki sízt í lýsing- unni á hinni fátæklegu fróun sem hann finnur sér í náttúrunni og í líkama sínum. Sögumaður er drengurinn sjálfur, piltur kominn undir gelgjuskeið, og sagan öll sögð í fyrstu persónu. Þótt bygging sög- unnar sé einföld við fyrstu sýn er bún gerð með ærnum kostum og verð athygli. Höfundur hefur sögu sína með stuttum formála þar sem gerð er ljós grein fyrir sögusviði, sögufólki og söguefni; síðan er sagan sjálf rakin til lykta, bláþráða- laus en bægfara og á stundum nokkuð daufleg á yfirborði. Þetta er ekki öllum hent: allur kjarni sögunnar er reyndar í formálanum, það verður æ ljósara af lestri sjálfrar sögunnar, en engu að síður verður þetta aldrei til að draga úr spennu verksins. f lok formálans lýsir böfundur líka vinnubrögðum sínum og stílsmáta, hann kveðst munu „reyna að lýsa um- skiptum þeim er gerðust, jafn-nákvæm- lega, Ijóst, samvizkusamlega og hlutlaust og unnt er.“ Þetta er góð lýsing á frá- sagnarhætti verksins, höfundur kostar alls kapps um hlutlægni í stíl og lánast þessi viðleitni vel: liann rýfur hvergi trúverð- uga fyrstu-persónu frásögn drengsins, og tekst í senn að gera mynd hans skýra, lifandi og eftirminnilega og gera urn- hverfinu og öðru sögufólki fullgild skil og engu síðri. Maður kann að álykta á stundum við lestur sögunnar að mcð öðr- um vinnubrögðum, stílfærðari frásagnar- hætti, hefði höfundur getað magnað sögu sína til muna, gert hana óhugnanlegri og þannig áhrifasterkari; en á hitt er að líta að þar með hefði Guðbergur reyndar skrifað allt aðra sögu. Raunsæi og hlut- lægni eru þær leiðarstjörnur sem hann hefur valið sér og verki sínu, og undir því merki vinnur hann góðan sigur. Daufleikayfirbragð það sem manni finnst allvíða á sögunni og amar dálítið við fyrsta lestur venst fljótlega og hæfir sög- unni raunar vel: hún segir af dauflegu lífi þótt undir niðri byltist stríðir straumar. Drengurinn er að sjálfsögðu í for- grunni sögunnar og hlýtur fyllsta og ítar- legasta túlkun: sár einmanaleiki hans, draumþörf og ímyndun á krókóttum villuvegum, útilokun hans frá öllu lif-
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Andvari

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.