Andvari

Volume

Andvari - 01.07.1962, Page 126

Andvari - 01.07.1962, Page 126
236 ÓLAFUR JÓNSSON ANDVARI grimmdaryfirbragS draumsins er einmitt af sama toga og önnur stíleinkenni Ástu á þessum sögum. f hvaða vagni hefur ólíkt yfirbragð hinum fyrri sögum, skrifuð í eintalsformi, brotalaus og raunsæ í stíl; en hún er eðlilegur eftirmáli fyrri sagn- anna þriggja, næmleg lýsing á umkomu- leysi stúlkunnar eftir skipbrotið. Þessir fjórir þættir eru samstæðir, með eðlilegum hætti framhald og fylling hver annars. Eins og áður er vikið að má finna að frásagnarhætti frá formlegu sjónarmiði, og eins orka sumar lýsingar kannski nokkurs tvímælis. En kostir sagnanna eru þó svo yfirgnæfandi að lýtin verða lítilvæg; með þeim sannfærir Ásta Sigurðardóttir lesanda um rithöf- undarhæfileik sinn og erindi á ritvöll. Á hitt er að líta hversu þessir hæfileikar nýtast henni í öðrum sögum þar sem formlegra sögusniðs er freistað og við- fangsefni ekki jafn nákomið höfundi og áður. Kóngaliljur er snotur og gcðfelld saga, ekki óskyld þeim sem fyrr var rætt um, en öll mcð raunsæisyfirbragði — eins og raunar allar seinni sögur Ástu. En hér er viðfangsefniS höfundi fjarlægara, og lýsing stúlkunnar er gerð af hófsemi og hlutlægni. Sama gildir um aukapersónur sögunnar þótt hlutverk þeirra sé ekki annað en vera andstæða og skýring við mynd stúlkunnar sjálfrar. Baksvið þess- arar sögu, eins og flestra annarra sagna Ástu, er Reykjavík, eða öllu heldur vissir þættir Reykjavíkurlífs: gatan og götulíf utanhúss og innan, rónaslóðir, bragga- hverfi, rúnturinn. Og umhverfislýsingin er að því skapi, það einkennist löng- um af grimmd, skilningsleysi, fyrirlitn- ingu og á stundum blindu, siðlausu hatri. En hitt er athyglisvert, að Ásta skrifar aldrei beina þjóðfélagsádeilu; þannig er t. d. Kóngaliljur þrátt fyrir viðfangsefnið, sjúka stúlku í sárri fátækt, mild í tóni, næstum ljóðræn undir lokin. Hin nötur- lega umbverfislýsing er henni ekki tak- mark í sjálfu sér, hún er einungis bak- svið hins fíngerða, viðkvæma lífs sem höfundi er mest í mun að túlka. Niður- lagsorðin í Kóngaliljum cru góð túlkun þessa viðhorfs: „Þessar liljur voru svo ótrúlega hvítar, svo ótrúlega gagnsæjar og fíngerðar. Hún gat ekki á sér setið að kíkja ofan í urn- búðirnar. Yndislegu blóm! Kóngaliljur heitið þið. Að þið skulið spretta upp úr svartri rnold- • •}« mm! Stúlkurnar og börnin í sögum Ástu eiga öll sinn blut í þessu saklausa, jurtkynjaða lífi í „svartri moldinni", það ljær þeim hcilbrigða kjölfestu sem enn er ítrekuð mcð lýsingu umhverfisins. Þannig er t. d. um drenginn í Skerplu, sem einnig er snotur saga þótt hún sé ef til vill nokkuð laus í reipum og væri akkur í ríkari hnit- miðun. Jafnvel gamli maðurinn í Mað- urinn og húsið hans er með sínum hætti af þessum toga; þar tekst Ástu að lýsa af skilningi sem jaðrar við samúð and- stæðri, næstum óhugnanlegri, manngerð. Þess utan er sagan nokkru fastari í snið- um en aðrar sögur bókarinnar; og er allt þetta loflegt, með því líka að sagan mun vera yngst í safninu. Einna næst því að skrifa beina ádeilu- sögu kemst Ásta í Súpermann. Sögu- efnið er kanastand og gæjalíf á Reykja- víkurgötum, ameríkansering, spilling og niðurlæging æskufólks í sinni verstu mynd; og sagan er skrifuð af biturri fyrir- litningu þótt á hinn bóginn virðist ástæðu- laust að efa raunsæi lýsingarinnar. En sagan fer öll úr böndum í listrænum skilningi vegna þess að böfundur megnar ekki að lýsa trúverðuglega söguhetju sinni, hinum aumkunarverða smágæja.
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Andvari

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.