Andvari - 01.01.1971, Page 7

andvari
HIÐ ÍSLENZKA ÞJÓÐVINAFÉLAG
5
vari heldur værðin eða ánægjan uppmáluð 1874 og 1875, en undirtektir íslend-
inga voru vægast sagt daufar.
Þá gerðist 'það með skjótum hætti, að Jón þraut heilsu og krafta, þótt ekki
væri hann háaldraður. Frá og með 1877 var hann ekki til stórræðanna, og var
nri engrar forystu framar af honum að vænta.
Loks kom þar 1879, er Jón hafði sagt af sér þingmennsku, að varaforseti
Þjóðvinafélagsins frá 1877, Tryggvi Gunnarsson alþingismaður og kaupstjóri,
var kosinn forseti félagsins.
Eins og fyrr segir, var Tryggva einn af fmmkvöðlum þessara samtaka, þó
að fjarvera hans af alþingi 1871 valdi því, að hann telst ekki meðal stofnenda
þess. En allt frá upphafi hafði hann brennandi áhuga á viðgangi félagsins og
eindregnar hugmyndir urn, hverju hlutverki félagið ætti að gegna og hversu
því bæri helzt að starfa. Hafði hann einkum í huga samtökin „For Norges Vel“.
í áður nefndu æviágripi Tryggva segir, að hann hafi orðið þingsetu afliuga
eftir 1869 m. a. af þeim sökum, að þá tók stjómarskrárþrefið allan tíma þings-
ins og krafta, en atvinnu- og framfaramálum var í engu sinnt.
Frá og með fyrsta löggjafarþinginu, 1875, snerist þetta við: Stjórnarskrár-
og stjómfrelsismál lögðust í þagnargildi, en allt snerist um hin hagnýtu mál,
fjármál, atvinnumál, samgöngumál. Á samri stundu urðu Tryggvi og hans
líkar eins og fiskar í vatni í þingsölunum, en ýmsa aðra dagaði þar uppi að
segja má.
Stjómartíð Tryggva í Þjóðvinafélaginu varð býsna löng, og fór elcki hjá
því, að hann fengi mótað störf félagsins og hætti vemlega að sínum geðþótta.
En því aðeins reyndist honurn þetta kleift, að fleiri hölluðust fljótlega að sömu
eða svipuðum hugmyndum. Verður ekki sagt, að samstjórnarmenn hans væru
slíkir, að þeir létu yfirleitt leiða sig annað en þangað, sem þeir vildu sjálfir
fara. I því sambandi ætti að nægja að benda á rnenn eins og Grím Thomsen,
Eirík Briem, Bjöm Jónsson ritstjóra, sr. Þórarin Böðvarsson, Björn M. Ólsen,
Jón Jensson, og eru þá fáir einir nefndir.
Ætti í stuttu máli að lýsa stefnu Tryggva og samherja lrans í málum Þjóð-
vinafélagsins frá 1877 og meðan þeirra naut við, þ. e. fram til 1911 og þó
lengur, þá var hún á þessa leið: Félagið skyldi með útgáfu tímarits (Andvara),
ahnanaks (eins konar aukaársrits) og bóka á hverju ári vinna að því að útbreiða
þarflega þekkingu meðal almennings á hagnýtum efnum, glæða álruga á
framfömm í atvinnumálum, efnahagsmálum og borgaralegum dygðum, fremur
en að sinna svo kölluðum þjóðlegum fróðleik eða húmanískum greinum. Enda
töldu forráðamennirnir hið síðast talda fremur vera í verkahring Bókmennta-