Andvari - 01.01.1981, Page 159

ANDVARI
ÚR ENDURMINNINGUM SYSTUR CLEMENTIU
157
fyrirskipanir, og enn óma lúðrarnir. Byssum er lyft og byssuskeftin skella á
þilfarinu. Eftir umbreytinguna eru hornin blásin stutta stund, en að öðru leyti
ríkir dauðakyrrð og helgiblær yfir öllu.
Að lokinni heilagri messu var okkur boðið til káetu skipherrans. Á veggj-
um hékk stór róðukross og nokkrar helgimyndir. En við hliðina á þeim var
stór ljósmynd af Maríu prinsessu. Skipherrann brosti. „Systir, þekkið þér
hana? Hún er kona að mínu skapi.‘a
Við skoðuðum hið fagra fley hátt og lágt og komum að síðustu aftur niður
á milliþilfarið, þar sem guðsþjónustan hafði verið haldin. Þilfarið var nú orðið
að borðsal, þar sem allir sjóliðarnir sátu við smáborð og snæddu morgunverð.
Litlu síðar var okkur róið í land í litla hvíta bátnum, sem brunaði tígulega á
spegilsléttum sjónum.
Jarðskjálftar eru tíðir, enda kynntumst við þeim þegar fyrsta árið, sem við
vorum á íslandi. Pað gerðist í ágústmánuði 1896 klukkan ellefu að kvöldi.
Við vorum nýgengnar til náða, þegar við vöknuðum við, að rúmin okkar
hreyfðust fram og aftur. Allt í einu sagði systir Justine: „Þetta er jarðskjálfti.“
Við þutum fram úr rúmunum, klæddum okkur í skyndi og hlupum út eins og
fætur toguðu. Við héldum út á víðáttumikið túnið fyrir framan húsið og
fundum hvernig jörðin nötraði og skalf undir fótum okkar. Himinn var heiður
og stjörnubjartur, en götuljós voru þá óþekkt fyrirbæri hér um slóðir. Pegar
við litum í kringum okkur, sáum við einhverja hvíta veru handan við túnið á
hreyfingu í áttina til okkar. Pegar við gáðum betur að, sáum við, að þetta var
sóknarpresturinn, sem hafði flýtt sér á fætur. Til þess að verjast næturkulinu
hafði hann sveipað sig hvítu ullarteppi. Við héldum okkur úti við alla nóttina
eins og raunar allir íbúar Reykjavíkur og undruðumst fegurð himinsins og
norðurljósanna, sem flögruðu um allt himinhvolfið. Við vorum á róli í nokkr-
ar klukkustundir, en fórum þá í rúmið aftur. Síðar um nóttina kom annar
kippur, og héldu þessar hræringar áfram í eina átta eða tíu daga. En það fór
betur, að við áttum ekki heima fyrir austan fjall, því að þar varð jarðskjálftinn
svo harður, að menn ultu um koll og urðu að sitja kyrrir og halda sér í þúfurn-
ar á túnunum.
Pessir jarðskjálftar eru taldir hafa verið einhverjir hinir mestu, sem sögur
fara af í þessu mikla eldfjallalandi. Á tæpri hálfri mínútu hrundu 135 bænda-
býli og milli 500 og 600 útihús. Timburhúsin stóðust hræringarnar, en sums
staðar sáust þau hreyfast eina þrjá eða sex þumlunga upp og niður á grunnmúr-
unum. Þetta er í sjálfu sér ekkert undarlegt, þar sem greinilega mátti sjá, að
fjöllin allt í kring nötruðu og skulfu. Aðeins tvær manneskjur létu lífið í ham-
förum þessum. Himnafaðirinn hafði vakið íbúana með snörpum, en ekki
lífshættulegum kippum, þannig að fólk hafði ráðrúm til þess að forða sér.
1- Hér er sjálfsagt átt við Maríu prinsessu af Orléans, 1865-1909, eiginkonu Valdimars Dana-
prins, yngsta sonar Kristjáns IX. Danakonungs. Hiin var, eins og nafnið bendir til, af frönskum
konungaættum.