Andvari - 01.01.1995, Blaðsíða 80

78
RAGNHILDUR RICHTER
ANDVARI
bernskuslóðirnar. Þegar þangað er komið kemst maðurinn að því að þar er
allt breytt og heimur bernskunnar er aðeins til í huga hans sjálfs.
í endurminningum sínum, í barndómi (1994), sem komu út að henni lát-
inni, endurskapar Jakobína bernskuheim sinn í ákaflega fallegum og ljóð-
rænum texta.
Jakobína hefur bókina á heimsókn í heimahagana norður í Hælavík en
ólíkt Pétri Péturssyni fer hún í sína heimsókn í huganum:
Hugsaði mér að ég væri að koma til Hælavíkur úr fjarveru í heimsókn til foreldra og
systkina, [-]
Af Arholtinu horfði ég heim að bænum, enn var hann á sínum stað. (5)
í huga hennar er bærinn ennþá til, eins og hann var. Þótt hún viti vel að í
raunveruleikanum er hann hruninn sér hún hann og umhverfi hans í huga
sér og gengur inn, en uppgötvar þá bitra staðreynd um hverfulleika minnis-
ins:
vel vissi ég að í rauntímanum var bær bernsku minnar orðinn rúst, hruninn og að
mestu horfinn á vit moldar eins og ég yrði einnig innan skamms. En að ég rataði ekki
um þann bæ sem einu sinni var, því trúði ég varla, þó ég vissi að minnið er svikult. Og
ég sætti mig ekki við þetta sem mér hafði alla tíð, á öllum mínum flækingi um tíma
æviára minna virst sjálfsagt, að ég hlyti að rata um þennan bæ, þótt svo ég yfirgæfi
hann að fullu sautján ára gömul. (5-6)
Að hún rati ekki um bæinn í huganum er staðreynd sem hún hafði alltaf
talið fráleita og sem hún sættir sig ekki við. Þess vegna leitar hún til þeirra
sem eftir lifa af þeim sem þekktu bæinn. Minni þeirra er álíka svikult og
hennar en hver og einn getur lagt brot af mörkum og þeim brotum raðar
Jakobína saman:
En þeim var líkt farið. Og þó, - einn rataði um ákveðna hluta bæjarins, annar um
aðra. Þannig tíndust til brot eitt af öðru, smáhlutar eins og í púsluspili. Vandinn hinn
sami, að raða þeim rétt saman svo að úr yrði heil mynd. Þetta er ég enn að berjast
við, veit að myndin verður aldrei alveg fullkomin, aldrei framar mun ég rata um
þennan bæ, aldrei koma brotunum svo saman, að myndin verði rétt og heil. Samt get
ég ekki hætt. (6)
Hún veit að myndin af bænum verður aldrei rétt og heil, minningabrot úr
mörgum áttum verða aldrei heill bær sem hægt er að rata um með vissu og
samt getur hún ekki hætt að raða brotunum. Myndin sem fæst verður
skáldleg endursköpun gamla bæjarins og ræðst af því hvernig brotunum er
raðað saman, en hún verður aldrei nákvæm eftirlíking bæjarins, hvað þá að
hún verði bærinn sjálfur.
Þannig er frá upphafi bókar ljóst að minningarnar eru tilraun til að fanga