Andvari - 01.01.1914, Page 74

70
Bréf frá Jóni biskup Wídalín.
Síðasti taxtinn er þó loks þolanlegur; þó þarf í því efni að
athuga, að í honum stendur tunna af mjöli, þar sem fyrr-
um stóð ein tunna af rúgmjöli. Hætta á, að einhverjir
flytji byggmjöl með. Pá er og smjörið, bezta varaíbúanna,
reiknað helzti lágt. Eigi var það nema sanngirni á þess-
um ófriðarárum að líta vægum augum á verzlunarrekend-
urog virða til vorkunnar, þótt allt væri eigi svo sem bæri.
Leigan er há, en yðar konunglega hátign getur væntanlega
eigi fært hana niður, enda eigi æskilegt.
III. Hér í landi kveður mikið að alls konar háskaleg-
um prangaraskap með brennivín og tóbak. Yrði hann
bannaður og hegning við lögð, þá hygg eg, að það yrði
alþýðumönnum notadrjúgt.
IV. Örðugt veitir um uppeldi æskulýðsins hér á landi,
einkum meðal alþýðu, með því að sumir halda ungmenn-
unum meir til iðjuleysis en til vinnu, en þetta lagast með
betri veraldlegum lögum, á þann hátt, að sýslumennirnir,
ásamt presti og hreppsnefnd í hverri sókn, kenni foreldrum
og húsbæudum að halda þessu unga hyski að ærlegri
vinnu, því til gagns síðar, að viðlagðri hæfilegri refsingu,
ef út af er brugðið. Annars er það föst sannfæring mín,
að landinu væri holt, að teknir væru nokkurir drengir 14
—15 vetra gamlir, þótt eigi væri nema einn úr hverrisýslu
fyrst, sumir þeirra settir lil iðnar, sumir á Hólminn1) i
kongsins þjónustu, eigi þó á þann hátt sem síðasl, þegar
þeir sendu eftir fyrirmælum Kristjáns fimta, hásællar
endurminningar, nokkra stálpaða letingja, er síðan voru
endursendir til lítillar frægðar fyrir landið; en sýslumenn-
irnir áttu að velja einhverja röskva menn, hneigða til ver-
aldlegra starfa og lesfæra; að öðru leyti eru landar vorir
sérlega hneigðir til alls konar smíða, en hafa enga, sem
geti kennt þeim.
V. í þessu landi er auðugt um skinn, nauta og hesta,
einnig sauðskinn, sem alþýða slítur óunnu, henni til stór-
hnekkis, og þess vegna þarf að nota nokkura af þeitn pilt-
um, sem sendir verða, og kenna þeim að súta húðir. Síð-
an koma þeir aftur og kenna öðrum. Ókunnugt er mér
um, hvort börkurinn af birkitrjám vorum væri lil þess
1) Hin kunna skipasmíðastöð í Kaupmannahöfn. Pvð.