Prestafélagsritið - 01.01.1922, Síða 150

Prestafélagsritið - 01.01.1922, Síða 150
146 Erlendar bækur. Prestafélagsritiö > hans við annan skáldskap Hallgríms sjálfs — bæði veraldlegan og and- legan - og við annan andlegan kveðskap bæði samtíðar hans og næstu tímanna á undan. Og þetta verk er unnið á þá leið, að hvervetna skín fram kærleikur höfundarins til þessa vors andlega höfuðskálds og aðdáun á skáldskap hans, þó umfram alt á Passíusálmunum sjálfum. Rit þetta er 212 þéttprentaðar blaðsíður í 8 blaða broti með mynd Hallgríms framan á kápunni, og hið vandaðasta að öllum ytra frágangi. Ritið er í þremur höfuðköflum og hverjum þeirra er aftur skift í marga smærri þætti. Síðasti höfuðkaflinn er um Passíusálmana sjálfa og er hann þeirra langsamlega mestur. Hinir kaflarnir báðir eru sem inn- gangur að þeim kafla. I fyrsta höfuðkaflanum skýrir höfundurinn frá „megindráttum og höf- uðritum evangelisks sálmakveðskapar hér á landi fyrir daga Hallgríms". Minnist höfundur þar stuttlega á elztu sálmabækur vorar, — sálmahefti þeirra biskupanna Marteins, Ólafs Hjaltasonar og Qísla Jónssonar, — sálmabók Guðbrands biskups og Vísnabókina, og andlegan kveðskap þeirra séra Einars Sigurðssonar í Eydölum, séra ]óns píslarvotts og séra Sigurðar á Presthólum. I umtali sínu um sálmabækurnar elztu deilir höf- undur Iítilsháttar á dr. Jón Þorkelsson þjóðskjalavörð, þykir hann verið hafa of harðdæmur í þeirra garð og ónærgætinn, þar sem hann ritar um þær í „Digtningen paa Island i det 15. og 16. Aarh.“ — A starfsemi Guðbrands biskups lítur höfundur með mikilli aðdáun. Telur hann vafa- samt hvort nokkur spórgöngumaður Lúters meðal siðbótarfrömuða þeirra tíma hafi látið sér annara um að koma á gagngerðum siðaskiftum með þjóð sinni en Guðbrandur, verið betri hæfileikum búinn til þess að Ieiða það áhugamál sitt til sigurs og fengið meiru til leiðar komið hlutfallslega en Guðbrandur. Um formála Guðbrands fyrir sálmabókinni, þar sem hann gerir grein fyrir meginreglum sínum við útgáfu hennar, kröfum sín- um til slíkra bóka, og meðferð á sálmum þeim, er teknir hafa verið í bókina, farast höfundi þau orð, að þessi formáli sé áreiðanlega „et littera- turhistoriskt Aktstykke af förste Rang“. Um sálmabók Guðbrands heldur dr. A. M. því fram, að hvað sem líði hinum ytra búningi sálmanna, þá sýni hún, að andlegur kveðskapur íslendinga á 16. öldinni sé sérkenni- legasti kveðskapurinn á Norðurlöndum í þá daga og þeir í þeirri grein töluvert á undan öðrum Norðurlandaþjóðum. Um „l/ísnabókina" er og ítarlega ritað og’í sambandi við hana er sérstaklega og lofsamlega minst séra Einars Sigurðssonar (föður Odds biskups) og hann með réttu talinn verið hafa fyrsta evangeliska sálmaskáld Islands, sem verulega kveði að. Aftur er höf. ekki nærri eins hrifinn af andlegum kveðskap séra Jóns píslarvotts og telur ekki ólíklegt, að „píslarvætti" hans hafi aukið kveðskap hans meiri ljóma í meðvitund almennings en hann eigi skilið í saman- burði við annan andlegan kveðskap þeirra tíma. Miklu meira gerir hann úr sálmakveðskap séra Sigurðar á Preslhólum. Alítur höf. hann í mörgu
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174

x

Prestafélagsritið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Prestafélagsritið
https://timarit.is/publication/489

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.