Prestafélagsritið - 01.01.1922, Side 151

Prestafélagsritið - 01.01.1922, Side 151
Prestafélagsritið. Erlendar bækur. 147 tilliti komast næst Hallgrími, þótt hann hinsvegar fái sízt jafnast viö hann að skáldlegri andagift, og um áhrif á Hallgrím úr þeirri átt álítur hann, að naumast geti verið að ræða. — Þessi fyrsti höfuðkafli ritsins hefir marg- víslegan fróðleik að geyma, sem öllum þeim má þykja vænt um, sem kynnast vilja fyrsta þróunarferli íslenzka sálmakveðskaparins, þótt vitan- leg3 sé hér ærið fljótt yfir sögu farið, og aðallega gerð grein fyrir höf- uðdráttunum. í öðrum höfuðkafla bókarinnar snýr höf. sér að Hallgrími Péturssyni sjálfum og gefur þar „yfirlit yfir skáldskap Hallgríms Péturssonar annan en Passíusálmana". Er þar fyrst stuttorð æfisaga skáldsins og hefir höf. þar engu nýju við það að bæta, er áður var kunnugt um það efni, sem ekki heldur var við að búast. Því næsf lýsir hann veraldlegum kveðskap Hallgríms. Hér deilir höf. á dr. Grím Thomsen og finnur að þeirri meg- inreglu, sem hann hefir fylgt við útgáfu Ijóðmæla Hallgríms. Lýkur hann óskorað lofsorði á veraldlegan kveðskap Hallgríms, er hafi að geyma jafnvel ýmislegt af því allra bezta, sem hann hafi ort. Þessu næst kemur sérstakur þáttur um sálma Hallgríms, annar um biblíuljóðmæli hans (Samúels-sálmana) og hinn þriðji um uppbyggileg rit hans í óbundnu máli. Sérstaklega er margt prýðilega athugað í þættinum um sálma Hall- gríms, um samband þeirra sín á milli og hversu þeir endurspegli andlega þróun skáldsins sjálfs og sýni hversu hann sé altaf að vaxa og fullkomn- ast andlega. Meðal margra ágætra athugana höf. skal hér í þessu sam- bandi aðeins bent á það, sem hann segir um hið nána samband milli sálmanna um „Umþenking dauðans" („0, ó hver vill mig verja") og „Um dauðans óvissan tíma“ („Alt eins og blómstrið eina“), hversu í fyrra sálminum skelfing dauðans sé enn rik í sálu höfundarins, en í síðari sálminum sé öll hræðsla á burtu horfin og friðurinn fenginn. En skáldið hefir þá líka í „Alt eins og blómstrið eina“ náð hæstu tónum trúarviss- unnar, sem geri allan ótta landrækan úr sálinni. Við hliðina á Passíu- sálmunum telur hann — sem búast mátti við — þennan sálm hið dýr- legasta, er liggi eftir Hallgrím í bundnu máli; því hafi farið mæta vel á því, að þessi sálmur var upphaflega prentaður með Passíusálmunum. Um Samúels-sálma Hallgríms kveður höfundur upp mildari dóm en einatt hefir verið gert. Sérstaklega dáist hann að hinum mörgu gullfallegu erindum, sem þar séu innan um og saman við, og telur þau mæta vel fallin til þess að festa ungdóminum í huga ýmis atriði sögunnar, sem sögð er í Samúelsbókunum. En megingildi þessara sálma álítur höf. þó fólgið í því, hversu Hallgrímur hafi þar fengið tækifæri til þess að Iifa sig inn f anda ritningarinnar og æfingu í að snúa orðum hennar í sléttar hend- ingar, en við það hafi Hallgrímur hlotið góðan undirbúning undir aðal- starf sitt, að yrkja Passíusálmana. Þó sé djúp staðfest milli þessara biblíuljóða og hins „djúpfundna skáldskapar'1 í Passíusálmunum. Loks minnist höf. stuttlega á hin andlegu smárit Hallgríms í óbundnu
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174

x

Prestafélagsritið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Prestafélagsritið
https://timarit.is/publication/489

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.