Uppeldi og menntun - 01.09.2004, Blaðsíða 165

ANNA ÓLAFSDÓTTIR
borðsnám og bent á hvernig mismunandi nálgun í kennslu hefur áhrif á það hvort
nemendur tileinka sér yfirborðsþekkingu á viðfangsefninu eða fara á dýptina í efnið
og öðlast með því merkingarbæra reynslu og þekkingu (sbr. Garrison og Anderson,
2000).
Fram kemur í niðurstöðum að glærukynningar eru mikið notaðar af kennurum
Háskólans á Akureyri. Weigel (2002) fjallar um fyrirlestra sem kennsluaðferð og
vekur athygli á því hvernig glærugerðarforrit eins og Powerpoint séu líkleg til að
festa enn frekar í sessi þá skynjun hjá nemendum að þekking sé eitthvað, sem setja
megi fram í litlum skömmtum eða skeytastíl eins og gert er gjarnan í glærukynning-
um. Hann bendir á að líklegra sé en ella að slík nálgun stuðli að yfirborðsnálgun í
námi. Kennarinn hafi tilhneigingu til að láta stýrast um of af glærunum, kennslu-
stundin fari að snúast um það að komast yfir glærurnar og fyrir vikið sé komið í veg
fyrir að nemendur geti átt samræður um efnið bæði við kennarann og sín í milli.
Þannig má sjá að á sama tíma og tæknin býður upp á margvísleg spennandi tækifæri
í kennslu felast líka í notkun hennar ákveðnar hættur sem mikilvægt er að þeir sem
sinna þróunarstarfi geri sér grein fyrir.
Annað sem gera má ráð fyrir að skipti miklu fyrir þróun háskólanáms og kennslu
er hvernig nemendur og kennarar nýta sér möguleika rafrænna gagnagrunna á
fræðasviði sínu. Niðurstöður könnunar gefa til kynna að notkun þessara möguleika
hafi ekki náð því stigi sem að er stefnt í stefnuskrá Háskólans á Akureyri. Svo virðist
sem nokkuð stór hluti nemenda sé sér ekki nægjanlega meðvitaður um gildi þess að
nýta sér slíka möguleika til að auðga nám sitt og notkun kennara sé einnig með þeim
hætti að þeir verði nemendum ekki fyrirmynd í að nýta sér þessa möguleika og efla
færni sína í upplýsingalæsi.
Quarton (2003) hefur vakið athygli á að þessu sé víða þannig farið í háskólamennt-
un og bendir á að margir nemendur komist í gegnum háskólanám án þess að hafa
nægjanlega þekkingu á því hvernig hægt sé að nýta sér heimildaefni á Netinu né hafi
þeir til að bera næga færni í að meta gæði þess. Skilyrði þess að þróun verði í átt til
betra upplýsingalæsis nemenda er að hennar mati að þessi þáttur verði tekinn inn í
námsmat og tryggt með því að nemendur uppfylli ákveðin skilyrði um færni á þessu
sviði þegar þeir útskrifast með háskólagráðu.
Hart (2000) bendir á að sumir kennarar telji sig ekki bera ábyrgð hvað það varðar
að efla upplýsingalæsi hjá nemendum sínum; þeir telji að nemendur hafi eða eigi að
minnsta kosti að hafa til að bera ákveðna færni í upplýsingalæsi þegar við upphaf há-
skólanáms. í þessu sambandi vekur hann athygli á því að lykillinn að færni nemenda
í upplýsingalæsi liggi ekki hvað síst hjá kennurum. Margir þeirra nýti sér ekki í nógu
miklum mæli þá möguleika sem rafrænar upplýsingaveitur bjóði upp á og því sé
aukin virkni og færni kennara í þessum efnum mikilvægur þáttur í því að efla upp-
lýsingalæsi nemenda; mikilvægt sé að gera sér grein fyrir hlutverki kennara sem
fyrirmynda í þessu efni.
Þegar lagt er mat á styrkleika Háskólans á Akureyri ber fyrst að nefna að megin-
styrkur skólans felst í forystuhlutverki hans sem háskólastofnunar á landsbyggðinni
og þeirri fjölbreytni í námsframboði og möguleikum til fjarnáms sem hann býður
upp á. Fyrir skólann sem stofnun er mikilvægt að þetta forystuhlutverk glatist ekki í
163