Búnaðarrit - 01.01.1906, Page 183
GRÓÐRAR- OG JARÐVEGSRANNSÓKNIR 177
efnin, er leystust í kaldri og heitri saltsýru séu
samruna við leysanlegu kísilsýruna. Þar til telst
ennfremur það af bundna1) vatninu, er ekki telst til riðs-
ins og gipsins.
Efnin í jarðveginum (smámold þurkaðri við 105° C.)
verða þá þessi:
Moldarsambönd (þar með köfnunarefni) 20,40 %
Rið...................(2Fe208-j-3H20) 11,78 —
Gips..................(CaS04-j-2H20) 0,69 —
Leysanleg kísilsýrusambönd............ 29,33 —
Óleysanlegt (sandur og leir).......... 37,80 —
Samtals 100,00 °/0
Mold þessi er ákaflega auðug af moldefnum og mjög
mikið í henni af járnsamböndum (riði). Er það hvoru-
tveggja miklum mun meira en gerist í venjulegri danskri
gróðrarmold. Járnsambönd eru oft talin skaðleg fyrir
jurtirnar, þ. e. a. s. j ár n ein e 1 dissamb ön din, svo
sem járnvitríol (FeS04-j-7H20), en í harðvellisjarðvegi
með ekki meiri brennisteinssýru, getur ekki verið að tala
um shk sambönd. Riðið er þar á móti óskaðlegt, og að
öllum líkindum heflr það lík áhrif á jarðveginn og jafn-
mikið af leir eða mjög smámuldu steinriki. Leysanlegu
kísilsýrusamböndin eru mjög merk, því að i þeim eru
Þnu jurtanæringarefni, er að gagni geta komið fyrst um
sinn. Eru það einkum kalk, kalí og fosfórsýra2). Enn-
fi'emur hafa þau mikla þýðingu að því ieyti, að þau
vernda vel ýms mikilsverð jurtanæringarefni áburðarins,
einkum ammóníak. Þau eru því vottur um frjóvsaman
jarðveg. Að líkindum er ekki alveg rétt að telja alt
bundna vatnið með þessum samböndum. Nokkuð af því
set.ti sjálfsagt að teljast með leirnum (kaólin er þannig
samsett: A]2082Si02-j-2H20), er væntanlega er í óleysta
þarti moldarinnar.
') Bundið vatn er það vatn kallað, sem ekki gufar burt við
105° hita, en hverfur við glœðingu.
2) Sennilegt er þó að fosfórsýran sé í öðrum samböndum.
12