Hugur - 01.06.2002, Qupperneq 170

Hugur - 01.06.2002, Qupperneq 170
Hugur Hans-Georg Gadamer hlið merkisins og verkfærisins - sem þó heyra sannarlega bæði til veruháttar mannsins. Tungumálið er hreint ekkert tól eða verkfæri. Það liggur nefnilega í eðli verkfærisins að við ráðum notkun þess - við tökum okkur það í hönd og leggjum það aftur frá okkur þegar það hefur gagnast okkur. Það er ekki eins og þegar við tökum okkur fyr- irliggjandi orð ákveðins tungumáls í munn og látum þau renna aftur yfir í hinar almennu orðabirgðir sem við höfum til umráða með því að nota þau. Slík hliðstæða gengur ekki upp því við erum aldrei stödd frammi fyrir heiminum í ástandi orðleysis, meðvitund þreifandi eftir verkfæri skilningsgáfunnar. Það er heldur svo að í því að við vitum af sjálfum okkur og í því að við vitum af heiminum erum við alltaf þeg- ar umkringd því tungumáli sem er okkar eigið. Við vöxum úr grasi, kynnumst heiminum, mönnum og loks sjálfum okkur, í því að við lær- um að tala. Að læra að tala þýðir ekki að vera leiðbeint um hvernig nota skuli verkfæri sem þegar liggur til reiðu, til að merkja upp heim sem okkur er þegar handgenginn og kunnuglegur, heldur þýðir það að ávinna sér sjálft handgengi heimsins, verða honum kunnug og því hvernig hann mætir okkur. En hve leyndardómsfull og dulin framvinda! Hvílík firra að halda að barn mæli orð, sitt fyrsta orð. Hvílík endemis vitleysa var það, að ætla að afhjúpa upprunatungu mannkyns með því að láta börn vaxa úr grasi, í hljóðeinangrun frá mæltu máli, bera kennsl á raunverulegt mannamál í fyrsta yfirvegaða hjali barnsins og veita þessu tungumáli loks þá upphefð að vera upprunatunga sköpunarinnar. Fjarstæða slíkra hugmynda felst í gerviafneitun á því hvernig hin mælta veröld umlykur okkur sjálf. I rauninni erum við jafnmikið heima í tungu- málinu og í heiminum. Aftur er það í fórum Aristótelesar sem ég finn viturlegustu lýsinguna á ferlinu að læra tungumál [Seinni greiningin (An.Post.) B 19, 99b35 og áfram]. Aristótelíska lýsingin á raunar ekki við tungumálanám heldur hugsunina, það er öflun almennra hug- taka. Hvernig getur yfirleitt nokkur festa komið til í þessu flóði fyrir- brigða, í hinu stöðuga streymi breytilegra áhrifa? I fyrsta lagi er það víst áreiðanlega hæfileikinn til að halda eftir, það er minnið, sem ger- ir okkur kleift að bera aftur kennsl á nokkuð sem hið sama. Það er hið fyrsta stórafrek sértekningarinnar (þ. Abstraktion). Ur flóði fyrir- brigðanna glittir hér og hvar í heildir svo eining reynslunnar mynd- ast smám saman, úr uppsafnaðri dyngju þess sem við berum aftur kennsl á og köllum reynslu. I þessari einingu er hin einkennilega ráð- stöfun reyndanna í almenna þekkingu upprunnin. Nú spyr Aristótel- es: Hvernig getur eiginlega þessi þekking á hinu almenna komið til? 168
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180

x

Hugur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.