Morgunn - 01.06.1934, Page 13

M ORGUNN
7
er þessum æðsta sigri aldanna kastað á glæ og hann
gerður að engu.
Svarið við þessu hefir hjá ýmsum verið það, eins
og öllum er kunnugt, að þessu sé ekki á glæ kastað, held-
ur komi að gagni í lífi þeirra manna, sem eftir lifa. Ge-
orge Eliot yrkir um hina ósýnilegu fylkingu þeirra, sem
dánir séu, en þó lifa í hugum þeirra, sem orðið hafa betri
fyrir þá sök, að þeir hafi verið til. Þegar þetta er sett
fram á skáldlegan hátt, þá getur það verið áhrifamikið
og náð haldi á tilfinningunum, en sjálft hugsanalífið
sækir litla næringu þangað. Hér er vonin sett á framtíð
mannkynsins, þótt einstaklingarnir farist. En þótt oss
finnist sú hugsun f jarlæg, þá er þó ekki nema skortur á
ímyndunarafli, að geta ekki gert sér grein fyrir því, að
það er enginn grundvallar-mismunur á lífi og forlög-
um mannanna, sem einstaklinga, og á lífi mannkynsins,
sem heildar. Hvort tveggja eru tímanleg og stundleg
fyrirbrigði, sem hverfa af leikvelli lífsins, þótt annað
standi lengur en hitt. Þau áhrif, sem jafnvel Kristur
eða hinir mestu spámenn veraldar skilja eftir sig, lifa
vitaskuld lengur en persónurnar sjálfar, en jafnvel þau
stefna að sama marki og alt annað — að dauðanum.
Sé ódauðleikinn ímyndun, þá virðist mörgum sem alt eigi
jafn ógöfugan enda, mennirnir og mannkynið.
En svo er enn annað, sem ýmsir benda á. Þeim virð-
ist, að þegar til komi, sé ekki mest um það vert í þessu
sambandi, hvort áhrifin, sem góðir menn og göfugir fái
skilið eftir sig, lifi lengur eða skemur. Það er mikils um
það vert í þeirra augum, en ekki mest. Það stafar af því,
að öll áhrif, sem einn maður fær látið stafa frá sér, eru
aldrei nema lítilf jörleg í samanburði við það, sem mað-
urinn e r sjálfur. Það er mikils um það vert, sem t. d.
Jesús sagði og gerði, en það er þó óendanlega meira vert
um hann sjálfan. Alt, sem hann sagði og gerði, fékk lit
sinn og ljóma og innihald af því, sem hann sjálfur var,
af hans eigin persónuleika. Og fyrir því er sá persónu-
L