Morgunn - 01.06.1934, Side 94

88
MORGUNN
ur frá ákveðnum staðreyndum, sem hann telur áreiðan-
legar og örðugt er að ganga fram hjá.
Enginn vísindamaður, sem hirðir ekkert um þetta,
hefir heimild til þess að telja sig álykta heimspekilega
um tilveruna, né til þess að deila á grundvallaratriði
trúarbragðanna.
Það, sem fyrirbrigðin sanna.
Að minni hyggju sanna fyrirbrigðin það, að vér er-
um íbúar í andlegri veröld, og að starfsemi hennar er
á engan hátt takmörkuð við starfsemi þeirra efnislegu
lífvera, sem vér sjáum umhverfis oss. Þetta er persónu-
leg sannfæring mín, reist á hálfrar aldar umhugsun um
sannanirnar.
Mér virðist það með öllu áreiðanlegt, að maðurinn
er ekki bundinn við efnislega líkamann einan, né við
hinn skamma lífstíma hér, heldur eigi hann sér stærri
og stöðugri tilveru, sem vér skiljum ekki að fullu. Þetta
er sú ályktun, er vér að síðustu komumst að, er staðreynd-
irnar eru skynsamlega íhugaðar og það athugað, sem í
þeim felst.
Mér er ætlað að ræða um efnið: „Eigum vér fram-
haldslíf fyrir höndum?“ Á þann hátt á eg að bregða
mér í einni svipan frá staðreyndunum til þeirrar álykt-
unar, sem af þeim verður dregin, — ályktunar, sem er
svo mikilvæg, að margir telja hana aðalmarkmið sálar-
rannsóknanna. Svo er þó ekki, en hennar gætir svo milc-
ils í augum almennings og áreiðanleiki hennar skiptir
svo miklu fyrir mannkynið, að ýmsir telja, að öll starf-
semi sálarrannsóknanna eigi að beinast í þessa átt.
Það er rétt að gera sér það vel ljóst, að unt er að
viðurkenna sumar eða flestar staðreyndirnar og þó vera
efasamur um framhaldslífið. Svo er t. d. í Frakklandn
að flestar staðreyndirnar eru viðurkendar og þó er þess-
ari niðurstöðu neitað. En eg held því fram, að því aðeins-
verði komist að þessari neikvæðu niðurstöðu, að valið sé