Morgunn - 01.06.1934, Síða 134

128
M0E6UNN
að líf, er eðlilegt, að hún hafi haft nokkur áhrif á trú-
arskoðanir þeirra í þeim efnum, og séra Jakob Jónsson
hefir í fyrirlestri sínum „Annað líf í íslenzkri þjóðtrú“
bent á, að skoðanir þær á öðru lífi, er birtast í þjóðtrúnni,
eru í sumum atriðum frábrugðnar kenningum kirkjunn-
ar, og verða naumast skýrðar út frá þeim. Mundi þá ekki
frjálslyndi íslendinga í trúarefnum vera að nokkru leyti
sprottið af því, að þeir hafa þótzt hafa reynslu, sem ör-
uggara væri að miða við en bláberar kenningar, sem ekki
urðu færðar sönnur á?
,,Að því leyti sem draumar og fyrirburðir virðast
bending um ókomna atburði, hafa þeir á öllum öldum
verið undirstaða trúarinnar á örlög, enda er ekkert betri
sönnun þess, að hlutir séu fyrirfram ákveðnir, en ef sjá
má skugga þeirra áður en þeir koma. íslendingar virðast
og jafnan hafa verið hneigðir til forlagatrúar.
„Dulrænan hefir gefið lífinu meiri dýpt og fleiri
strengi en það mundi annars hafa átt. Dularheimurinn
er óneitanlega mikil viðbót við hinn sýnilega og áþreif-
anlega heim. Hugmyndaauður þjóðar vorrar væri stór-
um minni, ef íslendinga hefði aldrei dreymt og þeir aldrei
séð nema það, sem þreifað varð á. Þá hefðu þeir fáar
þjóðsögur átt, nema æfintýri og útilegumannasögur, því
að tröllasögurnar eru líka að nokkru leyti sprottnar af
sýnum. Reyndar hafa þjóðsögurnar, einkum draugasög-
urnar, haft mikla annmarka í för með sér, skapað
hræðslu, sem stundum gat orðið sjúkleg og valdið sturl-
un. En það, hve sólgnir menn alment eru í draugasögur,
sýnir, að þær fullnægja sérstakri þörf sálarlífsins, gefa
tilfinningunum hinn seiðandi ugg, sem líka er krydd
lotningarinnar. Hvað yrði t. d. úr kvæði Gr. Thomsen
„Á Sprengisandi“ eða 2. og 3. kap. í „Manni og konu“,
ef allir strengir þjóðtrúarinnar væru slitnir?“