Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1919, Page 40

á bás heima hjá sér ef því væri* að skifta. Pá var
það líka ómetanlegt að fá tækifæri til að koma upp
flutningsflota einmitt á þeim tíma, er Evrópa var að
missa skip sín. — Bandarikin, sem búin voru að
græða oífjár á stríðinu og safna kröftum, gripu nú
tækifærið tveim liöndum til þess að sameinast um
eitthvert þjóðlegt afreksverk. Og hvað sem hver stétt
eða flokkur hugsaði sér að landið bæri úr býtum,
þá var einlægt sæmandi að sigla undir hugsjónafána
Wilsons. Allar þjóðir sem eiga í hernaði, verða hvort
sem er einlægt að látast keppa að göfugu marki,
hver sem tilgangurinn annars er.
Lengra er ekki komið sögunni enn. Sjálfsagf er það
mikill meiri hluti heimsins, sem álítur, að hið eigin-
lega takmark Bandaríkjanna í þessum ófriði sé hið
sama og jafnan hefur vakað fyrir hernaðarþjóðum.
Sérdrægni og yíirráðafíkn ráði mestu undirniðri. En
hvað sem menn álíta um það, þá hefir framkoma
Wilsons sjálfs verið sú, að enginn sem til þekkir mun
fjTÍrfram væna hann óhreinskilni og blendinna hvata.
Hingað til hefir hann ekki látið reka á reiðanum
lieldur jafnan komið fram sem markvíst mikilmenni.
En hversu mikils hann má sin i þessum vanda, getur
þó ekki sést til fulls fyr en við friðarsamningana.
Pá fyrst verður fullljóst, hvort tilgangur hans sjálfs
um hluttöku Bandaríkjanna verður ráðandi eða ein-
hver annar. Vonandi verður stríðinu lokið í stjórnar-
tíð hans. — Áð vísu er það venja, að enginn sé kos-
inn forseti þrisvar í röð. En nauðsyn brýtur lög og
óverjandi væri það að skifta um forseta við næstu
kosningar (1920), ef stríðinu yrði ekki lokið, og láta
ekki Wilson stýra leiknum til enda.
Annars ber að minna þá á það, sem vantrúaðir
eru á hvatir Bandaríkjanna, að það er alls ekki neitt
eins dæmi í sögunni, að þjóðir tári í stríð fyrir hug-
sjónir. Pað er meira að segja mjög alment. Lítum á
krossferðirnar og reyndar trúbragðastríðin flest. —
(12)