Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1919, Side 41

Hví skyldi ekki pessi styrjöld, sem byrjaði eins og
hver önnur valdstreita, geta orðið að nokkurskonar
menningarlegri trúbragðastyrjöld? — Bandaríkin hafa
áður liáð menningarstríð; »prælastríðiöafrelsisstrið ein-
staklinganna, og unnu pá undir forustu Lincolns sigur,
sem setti mörk í menningarsöguna. — Það sem vakir
fyrir Wilson, er að gera heimsstyrjöldina að frelsis-
stríði pjóðernanna og pað er stríð við slefnur en ekki
pjóðir. — Spyrja má nú, hvort hann hefir gripið inn
á réttum tíma og á réttum stað. — Ymsir atburðir
benda á, að hann eigi ekki einungis í stríði'við mót-
herjana, heldur og einnig að sumu leyti við sam-
herjana. Fullkomin eining mun ekki vera orðin par
um takmörk baráttunnar. Wilson hefir pótt tala um of
máli Miðveldapjóðanna. — Ef til vill gæti farið svo, að
pær pjóðir, sem enn sitja hjá auðum höndum, verði
knúðar til að leggjast á eitt og veita hugsjónum Wil-
sons lið, áður en lýkur, ef pær óska að fá atkvæði
um örlög sín framvegis.
Ritað i ágúst 1918. H. J.
Dr. Zamenhof.
Höíundur esperantó-málsins.
Lazarus Lúðvík Zamenhof fæddist 15. des. 1859 í
Bialystok á Lítavalandi. Var sá bær áður undir yfir-
ráðum Pólverja, en við priðju skiftingu Póllands
árið 1795 komst liann undir Prússa og 1807 undir
Rússa. Faðir Zamenhofs, Markús Zamenhof, var af
Gyðingaættum. Var hann kennari og veilti forstöðu
skóla par í bænum. Pað kom brátt í ljós, að Lúðvík
Zamenhof hafði óvenjugóðar námsgáfur. Pað var
líka snemma farið að láta hann læra. Pegar hann
var fjögra ára, var hann búinn að læra að lesa og
skrifa. Áður en hann varð fullra 10 ára gekk hann
inn í gagnfræðaskóla í Bialystok, og er hann liafði
(13)