Helgafell - 01.12.1942, Síða 33

UPPRUNI ÍSLENZKRAR SKÁLDMENNTAR
311
mínum. Þessa veizlu gef ég alla Frey, að hann láti eigi þann meS minna
harmi burt fara frá OddsstöSum, er í minn staS kemur, en eg fer nú“. Eftir
þaS fór Oddur í burt meS allt sitt“. Svo er þaS brottför Þorkels háa frá
Þverá: ,,ÁSur Þorkell fór á brott frá Þverá, þá gekk hann til hofs Freys og
leiddi þangaS uxa gamlan og mælti svo: ,,Freyr“, sagSi hann ,,er lengi
hefur fulltrúi minn veriS og margar gjafir aS mér þegiS og vel launaS, —
nú gef ég þér uxa þenna, til þess aS Glúmur fari eigi ónauSgari af Þverár-
landi en eg fer nú. Og láttu sjá nokkurar jartegnir, hvort þú þiggur eSa
eigi“. En uxanum brá svo viS, aS hann kvaS viS og féll niSur dau3ur“.
Ég verS aS láta nægja í bili þessar tvennar hliSstæSur, þótt af meiru
sé aS taka. BáSar eru þær einstæSar í fornbókmenntunum. Efalaust má
skýra líkingu málsgreinanna á mismunandi hátt. En hvaS sem því líSur verS-
ur aldrei hægt aS komast í kringum þaS, aS ætt Helga Ásbjarnarsonar er í
menningarlegu tilliti nákomin hinum gauzku skáldaættum í EyjafirSi og
Vatnsdal. Nú sjáum viS enn þá betur, aS þaS er ekki marklaus hend-
ing, er svínasögur loddu viS nöfn Helga, Ingimundar og Hrafnkels, og þaS
er heldur engin tilviljun, aS höfundar Hrafnkels sögu og Vatnsdælu nota
um búpening Ingimundar og Hrafnkels þau ummæli: ,,a3 tvö höfuS væri
á hvívetna” og ,,a3 nálega væri tvö höfuS á hverju kvikindi“. Á bak viS
hin annarlegu orS felst hugsun, sem virSist eiga svo undur vel heima hjá
frjósemis- og Freysdýrkendum.
Heimildum ber ekki saman um þaS, hvort skaftfellska skáldiS Tjörvi
hinn háSsami hafi veriS systursonur eSa sonur Hróars TungugoSa, en um
faSerni Hróars eru þær sammála. Hann er talinn sonur Una hins danska
GarSarssonar, Svavarssonar hins sænska. Birger Nerman hefur leitt athygli aS
því, aS mannanöfn, sem enda á ,,ar“ séu yfirleitt eldri og miklu útbreiddari
meSal austnorrænna manna en vestnorrænna. Hefur Nerman fært fram hin
skýrustu rök máli sínu til stuSnings. MeSal dæma sinna getur hann ,,ar“-nafn-
anna, sem auSkenna svo mjög ætt Una hins danska: Svavar, GarSar, Hróar,
og viS má bæta nafninu Gunnar, en svo nefndist bróSir Tjörva hins háS-
sama. ÞaS eru líka aSrar nafngiftir, sem hníga aS því, aS Uni hafi veriS
réttilega austnorrænn talinn. ÓvíSa á landi hér finnst svo fágætt samsafn
af annarlegum nöfnum frá fornöld sem í landnámi hans, núverandi Ut-
mannasveit og HjaltastaSaþinghá. í þessum tveim hreppum eru samkvæmt
jarSatali Jóns Johnsson 15 bæjaheiti, sem enda á ,,sta3ir“ og hafa manns-
nafn aS forliS. MeSal þeirra finnast nöfnin Áni, Bóndi, Hrollaugur, Kórek-
ur, Tóki og ViSar. Auk þess ber Droplaugarsona saga því vitni, aS þar hafi
dvalizt menn meS nöfnunum Igull, Ketilormur og Oddmar. Þessi óvenju
sjaldgæfu nöfn benda flest helzt í þá átt, aS byggSarmenn í landnámi Una
hafi margir austrænir veriS. Ekki er þaS síður athyglisvert aS rekast á bæj-
arnafnið HleiSargarSur í landnámi Sjálendingsins. Þannig nefndu íslend-