Helgafell - 01.12.1942, Síða 53

HRINGSÓL UM KREML
331
og loksins fór að grilla í Rússaveldi.
Það hlaut að vera, að Rússaveldi væri
til, þótt honum hingað til hefði ekki
auðnazt að mæta því. Rússaveldi gat
ekki verið aðeins endalausir landflák-
ar, ómálga, óljós saga, óljós mann-
fjöldi, óljós stefnumið. Sameinuð ör-
lög — móða margstrauma ? Sjálfsagt
það — eilíft, fallvalt líf, óþrotleg verð-
andi . . . Og samt sem áður hægt að
taka það í hönd sér og yfirlíta það í
einu lagi. Rússland var í raun og veru
hvorki ,,stærra“ eða óþrotlegra en —
jæja, því ekki það, en ísland ! Það var
aðeins það, að maður skildi það ekki,
ef maður var fæddur hér, runninn af
rótum lands og þjóðar, vanur veðri og
árstíðum, meðeigandi sögu og siða frá
aldaöðli, í stuttu máli: ekki var þáttur
af því, sem fyrir augun bar. Því hvað
þekkti hann af því, sem fyrir augun
bar ? Hvað skildi hann ! Harla lítið —
og ekki neitt . . .
Þarna sat gullinn örn á gullnum
hnetti . . . Eða hélt hann á hnettinum
í klónum ? Líklega átti það að merkja
það. Vald, með öðrum orðum; vald að
ofan — eða neðan. Hvað sem það kost-
aði! Blóð og tár voru sjálffærðar fórn-
ir. Hispursskjaldarmerki íslands var
fálkinn, rjúpnabaninn — ofurlítið í
áttina. En þess raunverulega skjaldar-
merki var flattur þorskur! Símoni
þótti vænt um þorskinn. Þetta var gæf-
ur fiskur og gjöfull í landssjóð og einka-
Pyngjur.
Honum rann í hug mynd, er hann
hafði séð. Hún var af torginu hérna,
Rauða torginu, tekin á tíu ára afmæli
byltingarinnar. Á þessari næturstund,
er honum hafði skolað í land við rætur
Kremlínar, var torgið autt, að frátöld-
um verðinum, vagnkarlinum og klár
hans aldurhnignum, sem allir voru
jafn ómálga — að skiljanlegu máli. En
þann dag, sem myndin var tekin, hafði
fólksstraumurinn runnið, eins og stríð
elfur, yfir torgið, ómælanlegur fjöldi af
Iífverum á framrás, blóð, hitað upp af
æsingi og ástríðum, af skammvinnum
eða langvarandi löngunum og þrám, af
eyðilegri lífsergi og lífsvilja í blóma
sínum, unglingar og öldurmenni, börn,
nýkomin út um hinar blóðugu dyr, og
gamalmenni, sem, ef þau hnytu,
mundu hnjóta fyrir grafarbakkann, líf
í leysingu, óþrotlegt: — ein — tvær —
þrjár milljónir... . Þrjár milljónir ! Yf-
ir sama torgið — á einum degi. Og
hver einstakur átti sér eigið líf, eigin
örlög. Og Símon Pétur þekkti ekki
eina einustu af öllum þessum þremur
milljónum.
Varðmaðurinn stóð með byssu á öxi,
vagnkarlinn með efaviprur í skegginu
hafði hann viknað, ókunnugi maður-
inn ? . . . Já, hann hafði tár í augun-
um, að því er virtist. Þessi ómálga vera
frá einhverju afarfjarlægu og algerlega
framandi landi, þessi meðbróðir, sem
um stutta stund hafði ífærzt holdi og
blóði veruleikans, gægzt fram úr forn-
eskju fjarlægðar og tíma — hann hafði
viknað ! Viknað við gröf Lenins . . .
Varðmaðurinn — — bauð honum
vindling: honum datt ekkert betra í
hug. Hann fór dálítið hjá sér. Símon
þakkaði honum og kveikti í vindlingn-
um.
En nú stóðst hann ekki lengur mátið.
Hann sveiflaði hendinni hálf hrana-
lega: Hringinn í kringum Kreml! . . .
Vagnkarlinn klifraði upp í sæti sitt
og hottaði á drógina.
Og þarna ók Símon Pétur. Kremlín-
borg sýndi honum kastalaveggi sín?
upp aftur og upp aftur frá öllum hlið-
um; og hann athugaði þá gaumgæfi-
lega, hafði ekki augun af þeim frek-
ar en júlímáninn og varð því sælli í