Helgafell - 01.12.1942, Qupperneq 126

396
HELGAFELL
á bak og burt, og leynimakkið við valdhaf-
ana í Berlín vel á veg komið, var her
Bandamanna hleypt inn í Berlín. Flestir
íbúanna tóku hermönnunum vel, og þetta
misskildi brezka þjóðin, hélt að Þjóðverj-
ar viðurkenndu nú ósigurinn, iðruðust
synda sinna og vildu ólmir langvinnan frið.
Mig rekur minni til þess, að Bretar mis-
skildu eitt sinn á svipaðan hátt þýzk fagn-
aðarlæti, er Neville nokkur Chamberlain
var í Miinchen árið 1938, en sú för hans
er nú löngu gleymd. Þjóðverjar klöppuðu
honum lof í lófa vegna þess, að hann færði
þeim á silfurdiski höfuð lítils granna, en
brezkur almenningur hélt, að Þjóðverjar
fögnuðu friði. Að þessu sinni var líkt á
komið. Vinsemd Þjóðverja var hið ytra
og sýnilega tákn dulinnar kæti, þeir hlökk-
uðu yfir því, að Þýzkaland átti enn einu
sinni að komast hjá þeim hörmungum,
sem Þjóðverjar höfðu valdið öðrum.
Um þessar mundir var rödd min eina
hjáróma röddin í fagnaðarklið milljóna
annarra, og ég var harðlega atyrtur, er
ég sagði það, sem ég vissi að var satt.
Nú, þegar þessi nýja styrjöld geisar, vita
allir, að ég hafði rétt fyrir mér, en að
hvaða gagni kemur það mér eða öðrum?
Því að sannleikurinn var sá, að nýju vald-
hafarnir í Þýzkalandi, sem einnig réðu þar
öllu áður, — Hitler var aðeins leikbrúða
þeirra —, gerðu sér ljóst árið 1942 (eða
var það 1943?) eins og þeim skildist árið
1918, að herafli Bandaríkjanna myndi að
lokum ráða niðurlögum þýzka hersins, og
þegar fyrstu sveitir þessara miklu amer-
ísku herja komu í stríðum straumum til
Evrópu, kusu þeir aftur að hætta styrj-
öldinni í sýndarörvæntingu og hefja í
laumi undirbúning að þriðju tilrauninni
til heimsyfirráða, eins og okkur er bezt
kunnugt nú, á bví herrans ári 1980.
En brezkur alrnenningur, sem nú var
orðinn leikinn í sjáltjblekkingu, fékk ekki
skilið þetta, og þótt ég gerist nú gamlaður,
man ég eins og í gær þau fagnaðarlæti
múgsins, þegar Þjóðverjar undirrituðu
bráðabirgðasamninga, um að herir Banda-
manna skyldu halda inn í Þýzkaland.
Mannfjöldinn í Whitehall æpti klukku-
stundum saman og hrópaði húrra fyrir for-
sætisráðherranum þá, — ég man ekki vel,
hver hann var, því að hjá atburðum síð-
ustu mánaða virðist þetta, sem skeði fyrir
nær því fjörutíu árum svo nauða ómerki-
legt, en ég má segja, að hann hét Churchill,
— og hann var hylltur eins og Lloyd
nokkur George þrjátíu árum þar áður.
Þótt ég ætti lífið að leysa, gæti ég ekki
komið því fyrir mig, hvenær „friðurinn"
var saminn, eða hvort nokkur friður var
saminn, því að allar bollaleggingar um frið
urðu bjánalegar í þeim hávaða og hörku-
rifrildi, sem nú tók við, um skilmála, sem
Þjóðverjum skyldu settir, og skaðabætur.
Lengi var um það þráttað, hvort hegna
skyldi „seku mönnunum" í Þýzkalandi, en
það var einlægur vilji og ósk brezku þjóð-
arinnar, sem átti um sárt að binda. En
þá lustu leiðtogar kirkjunnar og stjóm-
málamenn upp ramaópi og stóðu á því
fastar en fótunum, að þýzka þjóðin hefði
þegar gert allt, sem af henni yrði frekast
krafizt, með því að reka „Hitler og óald-
arlýð hans“ af höndum sér, að hegna öðr-
um væri hefnd, sem kæmi niður á sak-
lausu fólki, og fleira þess háttar sögðu
þeir, svo að þessu styrjaldarmarkmiði okk-
ar var smám saman kastað á glæ, og al-
menningi í Bretlandi látið eftir að spyrja:
„Hvað er markmið?"
(Þá var brezka þjóðin beitt einhverju
slyngasta sjónhverfingabragði, sem ég
minnist að hafa nokkru sinni séð, og stung-
ið upp í hana lostætum bita til að kjamsa
á. Einhver norskur, pólitískur ómerkingur,
kallaður Tvitling eða einhverju svipuðu
nafni, var seldur múgnum í hendur og
hengdur án dóms og laga. Brezkir stjóm-
málamenn lýstu yfir því, að nú hefði þó
einn af „sökudólgunum" fengið makleg
málagjöld, þótt þessi maður hefði auðvit-
að engan þátt átt í því að leggja á ráðin
um styrjöldina eða undirbúning hennar
og var einungis ómerkileg leikbrúða
þeirra, sem sökina áttu en sluppu heilir á