Helgafell - 01.12.1942, Síða 128

398
HELGAFELL
og nýtan dag að gera úr örsmáum her
Þýzkalands kjarna að miklum og voldug-
um her og sömdu áætlanir um stækkun
hans og smíði nýrra vígvéla.
Það var metnaðarmál þessara manna að
koma aftur á keisaradæmi í Þýzkalandi,
og áður en Hitler flúði land, neyddu þeir
hann til þess að gera pólitíska erfðaskrá
sína, þar sem landslýðurinn var til þess
hvattur.
Skömmu eftir að rússneska setuliðið var
farið úr Þýzkalandi urðu miklar ýfingar
með stjórnmálaflokkunum þar í landi og
pólitískt öngþveiti, og í kosningunum upp
úr því var kjörinn forseti landsins Gör-
ing marskálkur, sem talinn var sekastur
af öllum sökudólgum Þýzkalands, meðan á
styrjöldinni um miðja öldina stóð. En
nú voru allir auðmenn og valdamenn hér
í landi innilega sammála um að kalla hann
„Þýzkalands Grand Old Man.“
í brezkum blöðum og brezka þinginu,
einkum þó í lávarðadeildinni, voru mann-
kostir hans eins almennt viðurkenndir og
lestir hans höfðu áður verið úthrópaðir.
Margir neðrideildarþingmanna og næstum
allir lávarðarnir lýstu yfir því, að nú væri
tryggður friður á vorum dögum fyrir stór-
viturlega forustu Godleigh Cants. Brezka
útvarpið og hundruð brezkra dagblaða
birtu langar frásagnir um hetjudáðir Gör-
ings marskálks í styrjöldinni og afrek hans
fyrir Þýzkaland á friðartímum. Mynda-
smiðirnir áttu annríkt, þegar þeir Cant
leiddust gegnum St. James garðinn, er Gör-
ing kom til London til þess að vera við-
staddur krýningu Elísabetar drottningar.
Hann var þá enn vel ern og hress í bragði,
þótt kominn væri nær áttræðu.
í þann mund, er Göring var kjörinn for-
seti, var sonarsonur minn orðinn Berlínar-
fréttaritari brezks blaðs, og tók þá að
skrifa mér um hamfara- en leynilegan
vígbúnað í Þýzkalandi og þá sannfæringu
sína, að vopnunum yrði ekki beint gegn
Rússlandi, eins og vitað var, að Göring
hafði sagt Fáráði lávarði í „and-rússneska
viðtalinu" fræga, heldur yrði þeim beitt
gegn Englandi. Ég minntist dvalar minnar í
Þýzkalandi endur fyrir löngu og hlaut að
óttast hið sama og drengurinn. Ég reyndi
svo að koma þessum skoðunum á fram-
færi, en það varð árangurslaust. Traust al-
mennings hér í landi á einlægni Görings
og trú hans á Cant gegndi furðu. Sonar-
sonur minn var meira að segja sendur til
Mexíkó, því að aðvaranir hans voru tald-
ar úr hófi „and-þýzkar“, og ég varð þess
nú var á gamalsaldri, að ég var enn óvin-
sælli en nokkru sinni áður.
Þeir atburðir, sem nú gerðust, eru svo
nýlega liðnir, að þeir munu flestum í
fersku minni, þótt landar mínir séu ótrú-
lega gleymskir. Við vitum öll, hvernig al-
menningsálitinu var smám saman breytt,
og fólki talin trú um, að Þjóðverjar væru
hafðir fyrir rangri sök, en nágrannar þeirra
væru óbetranlegir misendismenn, sem ekki
væru til þess fáanlegir að hætta af ofsækja
þýzku þjóðernisminnihlutana í löndum
þeirra. Fæstir hafa víst gleymt því, að Gör-
ing marskálkur fletti ofan af svívirðingunni
í Posen, þar sem Þjóðverji nokkur var til
þess neyddur að letra orðið „rakari" á
gluggann hjá sér, ekki aðeins á þýzku held-
ur líka á pólsku, og brezkur almenningur
tók í hljóði undir hin göfugu og ógleym-
anlegu orð Cants, er hann lét falla í neðri
deildinni í þessu tilefni: „Það getur ekki
brugðizt, að vér tökum nú að láta oss
miður líka og harma svo hörkulega með-
ferð varnarlausra þjóðaminnihluta", og yf-
irlýsingu hans síðar, er Göring hafði inn-
limað bandaríki Tékka og Pólverja, að það
gengi brjálæði næst að vita nokkuð um
þetta land, enda væri það hvort eð er
svo langt í burtu.
Brezka þjóðin varð nú samt sem áður
skelfingu lostin vegna viðbragðsflýtis þýzka
hersins og við algjöran sigur hans. Það
er trú mín, að Ermarsund, sem á liðnum
öldum var „okkar borg á bjargi traust",
hafi eitt valdið því, að Þjóðverjar réðust
ekki þá samstundis á okkur. Og svo kom
þetta hræðilega sumar 1979. Ég er viss
um, að við hefðum þá enn getað bjargað