Helgafell - 01.12.1942, Blaðsíða 154

424
HELGAFELL
höfundurinn akilji viÖfangsefni sín eftir óleyst
í sögunum Rómantík og Siðaakipti, þótt hin síð-
artalda hafi það til síns ágætis, að aðalpersón-
an verður lesandanum minnisstæð. Pilturinn f
Það sumrar er of veigalítill og þokukenndur til
þess að túlka tengsl mannanna við upprunann,
en sagan öll of daufgerð og sviplftil um jafn
viðamikið efni. Þeir rændu konum er með nokkr-
um ólíkindablæ, hartnær reyfaralegum, en hin
sálfræðilega lýsing á vinnukonunum í Sættir að
minnsta kosti hæpin. Aftur á móti get ég ekki
fallizt á þær aðfinnslur sumra manna um sög-
una Þriggja tfma viðstaða, að hún sé bæði fjar-
stæðukennd og öfgafull. Þetta er nýtízkulegasta
saga Halldórs, formdjörf og hnyttin, en mann-
lýsingin sérkennileg og grátbroslega sönn.
Það er ekki hægt að ætlast til þess, að góðir
rithöfundar semji aldrei neitt annað en snilld-
arverk. Og mikill meiri hluti smásagnanna í
þessari bók er þannig úr garði gerður, að þær
munu lengi halda á lofti nafni höfundar síns.
Ég vildi að lokum óska þess fyrir hönd bók-
menntaunnenda í landinu, að ekki liði sjö ár,
þangað til nýtt safn kæmi út eftir þennan gáf-
aða og snjalla listamann, sem náð hefur óvenju-
lega miklu valdi yfir einu fegursta og örðugasta
formi skáldskaparins.
Ólafur Jóh. SigurSsson.
Tveir hinna ungu
Jón úr Vör: STUND MILLI STRÍÐA.
Ljóð. Reykjavfk 1942. Víkingsprent h.f.
78 bls. 18.00 kr. ib.
Þetta er önnur ljóðabók skáldsins. Fyrri bók
Jóns, Eg ber aS dyrum, kom út í tveimur út-
gáfum árið 1937. Eins og sanngjamt er, fóru
ritdómendur mjúkum
höndum um þetta
byrjandaverk, að því
er ráða má af köflum
úr tólf ritdómum, sem
prentaðir eru á kápu
seinni ljóðabókar hans.
Enginn veit, að hvaða
barni má gagn verða,
enda hafa mörg stór-
skáld ekki byrjað rit-
höfundarferil sinn
glæsilega. Bókmennta-
gagnrýnendur bæði hér og erlendis taka því oft
viljann fyrir verkið hjá óráðnum byrjöndum og
gera sér far um að örva þá fremur en bíta úr
þeim kjarkinn. Flest skynsöm ungmenni yrkja.
alveg eins og flest börn teikna á vissu aldurs-
skeiði, en þessi hneigð er alls ekki óbrigðult
merki þess, að hér sé skáld eða Iistamaður á
ferðinni. Margir ungir menn gefa út æskuljóð
sín, en flestir komast að raun um skömmu sfð-
ar, að þeir eru ekki skáld og hætta að finna
þörf þess að tjá hugsanir sínar í ljóði. Eln eins
og sumir eru skáld, þótt þeir yrki ekki, yrkja
sumir, þótt þeir séu ekki skáld, flestir af mis-
skilninni framalöngun og hégómagirnd, en
nokkrir þó af innri þörf, þótt hæfileikarnir sam-
svari ekki viðleitninni.
í þessari nýju bók er Jón úr Vör sami óráðni
byrjandinn og í hinni fyrri. Þótt fimm ár hafi
liðið frá útkomu fyrri bókar hans, sjást þess
engin merki, að skáldgáfa hans hafi þroskazt.
Þetta æskurfm hans er víða lipurt, ýmis kvæði
eru þarna dálagleg, en öll eru þau smábrotin.
Áhrifa á Jón gætir frá ýmsum skáldum, svo
sem Tómasi Guðmundssyni og Davíð Stefáns-
syni, en út af fyrir sig væri ekkert að því að
finna, ef einhver veigur væri í kvæðunum.
Sem dæmi um kveðskap Jóns skal hér tilfærð
ein opna í bókinni, bls. 46 og 47.
Á bls. 46 er Ijóð, sem ber heitið: ,,Sól né
vissi ..."
„Sól né vissi,
hvar sali átti,
máni né vissi;
hvat megina átti;
Btjörnur né vissu;
hvar staði áttu'',
þig vissi eg þó.
Jón tekur þarna sex Ijóðlínur úr Völuspá, þó
með þeim breytingum, að hann fellir burt eitt
orð úr hverju vísuorði. Þetta bætir hann svo
upp með því að prjóna neðan við einni ljóð-
línu frá sjálfs sín brjósti: þig vissi eg þó. Þetta
er þá allur skáldskapurinn á þessari blaðsfðu.
Semikommurnar á eftir þriðju og fimmtu ljóð-
Iínu eru sjálfsagt prentvillur, þótt þær séu ekki
leiðréttar.
Rennum nú augunum yfir á hina síðuna, bls.
47. Þar er prentað ljóðið Snœr:
Sem félli snær,
sem félli snær
— þfn fegurð var svo hrein
aem mjöll —
sem félli snær
voru orð þín öll.
Kvæðið er ekki lengra, en eins og menn sjá,
minnir það allmjög á þessar hendingar Tóm-
asar Guðmundssonar: