Helgafell - 01.12.1942, Page 160

430
HELGAFELL
ar séu frœðilegar ritgerðir um þjóðsögur innan
um þjóðsögurnar sjálfar. Væri hægt að koma því
svo fyrir, að sérstök hefti tímaritsins væru helg-
uð slíkum rannsóknum.
Nær allar sagnirnar í öðru hefti Þjó&sagna
Einars Guðmundssonar eru munnmælasögur,
flestar úr Rangárvallasýslu og Skaftafellssýslu.
Yfir sumum þeirra er ósvikinn þjóðsagnablær.
Einar fer sjálfur vel með sögur, sömuleiðis
Þórður Tómas8on, sem skrásett hefur margar
sagnir í þessu hefti.
Þótt mjög góð þjóðsagnasöfn hafi komið irt
siðan Jón Árnason gaf út þjóðsögur sínar, svo
sem Huld, ÞjóSsögur J&ns Þorkelssonar, Sagna-
k,oer Björns jrá Vi&firSi o. fl„ hefur vinnubrögð-
um við söfnun þjóðsagna yfirleitt hrakað mjög.
Sumir afburðaduglegir safnendur hafa leiðin-
legan og þreytandi frásagnarhátt, eins og t. d.
Sigfús frá Eyvindará. En í hinum nýrri söfnum
er þó margt ágætra þjóðsagna, sem jafnast fylli-
lega á við góðar sögur í safni Jóns Árnasonar.
Af söfnum, sem enn eru að koma út, má sér-
staklega geta Rauðskinnu. Herdís og Ólína And-
résdætur, sem eiga þar margar sögur, voru stór-
fróðar um þjóðleg fræði og gæddar frábærri frá-
sagnargáfu, og veit ég ekki þá núlifandi menn,
sem eru að þessu leyti þeirra líkar. Það væri
þarft menningarverk, að gefa út flokkað úrval
íslenzkra þjóðsagna, þar sem upp væru teknar
allar hinar beztu sögur, sem ekki eru í safni
Jóns Árnasonar, bæði frá listrænu og þjóðsagna-
frœðilegu sjónarmiði. Símon Jóh. Agústsson.
Bók, sem ekki fyrnist
ValgerSur Benediktsson: FRÁSAGNIR
UM EINAR BENEDIKTSSON. Skráð
hefur Guðni Jónsson mag. art. ísafold-
arprentsmiðja h.f. 1942. 191 bls. Verð
ib. kr. 50.00.
Bók þessi barst Helgafelli á síðustu stundu,
og af þeim sökum verður því ekki við komið að
gera henni þau skil, sem vert væri. En bók
þessi þolir það vel að bíða síns dóms, því hún
mun ekki fyrnast, og Einar Benediktsson mun
verða íslendingum hugstæður langt í aldir fram
sem einhver stórbrotnasti persónuleiki og glæsi-
legasti skáldandi meðal norrænna þjóða. Ókomn-
ar kynslóðir munu einnig taka með þökkum
hverri heimild um Einar Benediktsson, sem
bjargað er frá glötun, og því er mikill fengur
að þessari bók, enda þótt hún bæti ekki f veru-
legum atriðum við það, sem áður var kunnugt
um skapgerð og viðfangsefni þessa höfuðskájds
og íturmennis. — Frú ValgcrSur Benediktsson
er gáfuð kona og mikilhæf, og er allri frásögn
hennar mjög stillt í hóf og ber þess vitni, að
hún hefur gert sér að reglu að láta fremur
vansagt en ofmælt. — Þá eru einnig í bókinni
ritgerðir um Einar eftir Arna Pálsson, Bcne-
dikt Sveinsson og Arna frá Múla. Eru þær all-
ar prýðilega skrifaðar, en hefðu að ósekju mátt
vera ýtarlegri.
Bókin er hin vandaðasta að útliti og hefur
hún m. a. að geyma nokkrar teikningar eftir
ágætustu listamenn vora, auk mynda af skáld-
inu og rithönd hans. T. G.
Hvert er förinni heitið?
FERÐ ÁN FYRIRHEITS. Ljóð eftir
Stein Steinarr. Heimskringla, 1942. —
Verð: ób. kr. 20.00.
Fjórar ljóðabækur hafa komið út á síðustu
átta árum eftir Stein Steinarr. Hann hefur vax-
ið með hverri þeirra, og þó einkum hinni síð-
usíu, en þó fer fjarri
því, að hann sé ,,full-
mótaður" enn þá, eins
og einhver ritdómar-
inn hefur komizt að
orði um hann. Hins
vegar er það rétt, að
sérkenni Steinars koma
skýrar fram en áður í
síðustu bók hans, en
þó einkum aukið sjáifs-
öryggi skáldsins um
getu sína og köllun,
þrátt fyrir þann böl-
sýnisblæ, sem enn er á ljóðum hans, og heyrir
að líkindum ekki síður til tækni hans en lífs-
skoðun, enda oft erfitt að greina þar á milli í
ljóðrænum skájdskap. — Ljóð Steins eru flest
stutt, meitluð að formi og virðuleg í orðavali
að öllum jafnaði, yfirleitt bókleg, í góðri merk-
ingu þess orðs. Þótt ætla mætti, að slíkt form
hæfði bezt alvarlegum og hátfðlegum yrkisefn-
um, er Steini það engu síður lagið til spotts og
ádeilu, enda fylgir hvorutveggja fujl alvara hjá
Steini. Mér finnst oft meiri ástæða til að efast
um fyllstu alvöru skáldsins f „alvarlegustu" ljóð-
um hans í þessari bók, þar sem hann veltir
fyrir sér Hamletspurningunni um að vera eða
vera ekki, í kvæði eftir kvæði, á ýmsa lund, en
þó með full litlum tilbrigðum. í þessari tegund
ljóða sinna (í draumi sérhvert manns, Andi