Tímarit Máls og menningar - 01.10.1941, Blaðsíða 17

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
111
Afkáralegur áróður.
Skömmu síðar kemur fram á sjónarsviðið gamall skóla -
dúx, sem hafði ævilangt verið að prófa sanngildi gáfna
sinna í sveitalæknisembætti i afdölum nyrðra, og varla
blaktað í lionum augun í fjörutíu ár, fyrr en hann kemur
liingað suður til að rita í blöðin æsingagreinar um bvíta-
sykur. Lungann úr vetrinum, sunnudag eftir sunnudag,
var maður þessi að teygja lopann bér í Vísi og Morgun-
blaðinu um bækur H. Iv. L. Hann sneri miklu úr bókun-
um á dönsku í Morgunblaðinu, en þeir, sem gerzt mega
vita, sögðu, að það mundi vera lieldur ill danska, sem
bann kynni, a. m. k. kom liún illa heima við binar dönsku
þýðingar, sem útgefnar liafa verið í Danmörku af bókun-
um. Að vísu var þessum rvkfallna afdaladúxi vorkunn,
þótt bann kynni ekki að skrifa rétta setningu á dönsku.
Hitl gegndi meiri furðu, að bann var svo illa að sér í ís-
lenzku, að bann hafði ekki beyrt nefnda Alexanders sögu
Brands ábóta, sem talin er ein fullkonmast rituð bók á ís-
lenzku, og hélt því fram, að orð og orðatiltæki, sem ég
bafði báð mér úr því riti, væri ýmist ljótt mál eða danska.
Enginn minni maður en Árni Magnússon starfaði milli
tuttugu og þrjátiu ár að útgáfu Alexanders sögu, en band-
rit bans að verkinu brann 1728. Fyrir þá menn, sem enn
kunna að vera ýmsir ldutir huldir, þótt skóladúxar séu,
neyðist ég til, gamall fúx og prófskussi, að vitna hér í þá
einkunn á latínu, er Árni Magnússon gaf bókinni með orð-
unum ,,pro incomparabili fere et linguae veteris septen-
trionalis genuino custode atque archetgpo
Með öðrum orðum, áróðurinn gegn H. K. L. sem ritböf-
undi var rekinn af slíku ofurkappi og afkárabætti, að æs-
ingamennirnir víluðu ekki fj'rir sér að ómerkja sígildan
stíl íslenzkan og svívirða ódáinsakra tungunnar, ef takast
mætti að koma böggi á þennan ritböfund. Sannaðist bér,
að enginn veit bvar óskytjuör geigar. Önnur röksemda-
færsla hins sjötuga skóladrengs var öll eftir árásinni á
mál Alexanders sögu.