Tímarit Máls og menningar - 01.10.1941, Blaðsíða 49

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
143
til umhugsunar. Hann var yfirleitt mjög hlynntur fx-elsi
eins og allir Englendingar, en vildi þó banna allt, sem særöi
smekk hans. Þegar hann ræddi við vini sína um þetta
mál, fórust honum oft orð á þessa leið: „Þessir náungar
fara með fádæma rugl. Hver blátt áfram maður veit, hvað
brennir hann og livað brennir bann ekki. Allt þetta fánýta
gaspur um lislir og allt þess háttar er úti í bött og kemur
bvergi nálægt kjarna málsins. Hér er mælikvarðinn þessi:
„Munduð þið vilja fara þangað með konur ykkar og börn?
Ef ekki, þá þarf ekki lengra að lýsa, og þá ætti að banna
skemmtunina.“ Og þá varð honum liugsað til dætra sinna,
góðra stúlkna, og hann fylltist sannfæringarkrafti. Ekki
svo að skilja, að liann hefði ekki gaman af mergjuðum ást-
arsögum, eins og hann kallaði þær, en þó þvi að eins, að
siðsemd og trú væru þar í réttu lagi. Viss tegund skáld-
sagna, sem moraði af lýsingum „á hinum yndisfagra barmi
hennar“, kom honum til að roðna, en bann hikaði við að
nefna þær. En í þessum meistaraverkum viðkvæmninnar
var aldrei að finna neitt Ijótt byltingahjal eða þjösnalegt
hugsjónagamhur, heldur oft og tíðum hið gagnstæða.
Þessi kostur lians, að vera blátt áfram, var, ef til vill,
dýrmætastur, þegar um var að ræða skáldsögur og leikrit.
En þó fann hann, að bann var afar dýrmætur á stjórnmála-
sviðinu líka. Þegar marklaus ræðuvaðallinn var þrotinn
bjá öllum hinum, vissi hann, að þeir mundu leita til hans,
því að þar var að vísu að ganga, sem hann var, blátt áfram
maðurinn, sem einskis krafðist handa sjálfum sér annars en
skýlausra réttinda sinna, fékkst ekki hót urn framtíma- og
draumalandið, eða þess háttar, heldur lagði hinn sama
óskeikula mælilcvarða á allt: „Hvaða áhrif hefur það fyrir
mig,“ og eftir því urðu svo álvktanir hans. Einkum var
hann mjög næmur fyrir hverjum eyri, sem aukið var við
tekjuskattinn, og það áður en sá auki var lagður á, og hann
kom í veg fyrir þess konar álagningu, ef hann hafði nokk-
ur tök á því. Ilann var einstaklega blátt áfram um það
mál og um liervarnir þjóðarinnar, því að eðlishvötin sagði