Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.10.1941, Blaðsíða 35

Tímarit Máls og menningar - 01.10.1941, Blaðsíða 35
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR 129 ingarþræla, í versta'falli mállausa menn. Maður þarf ekki annað en lesa ritgerðir eftir unga skólamenn til að sann- færast um þessa eymd. Það er rexað árum saman i ung- lingum skólanna út af y og z, tvöföldum samhljóða og kommusetningu í stað raunhæfrar, lífrænnar ástundunar á auðæfum tungunnar, enda árangurinn sá, að menn út- skiúfast ósendibréfsfærir vegna orðfæðar úr skólum þess- um, óhæfir til að láta í ljós hugsanir sínar svo mynd sé á i rituðu máli, hrokafullir reglugikkir, sem hera lítið skynbragð á stíl og mál i sannri merkingu þeirra orða, ver settir eftir áratugsnám í málinu en maður, sem hefur farið i kaupavinnu sumarlangt. Það er mjög athyglisvert að stafsetningar-reglingurinn og orðfæðarstefnan leiðast undir arma. Að því er snertir orðfæðarstefnuna, held ég því fram, að þeir menn, sem hefja menntabrautina á þvi að lesa „Litla gula liænan fann fræ, það var lítið fræ“, standi ver að vígi um mál og menningu í framtíðinni en hinir, sem byrjuðu að stauta sig fram úr fvrstu setningu Munsters- hugleiðinga, „önd min er þreytt — hvar má hún finna hvíld“, eða „fsland farsældafrón“ í Fjölni, jafnvel þótt Jónas Hallgrimsson sé af aflurréttingum talinn rangstafa „ástkæra, ylhýra málið“. Ný orð, ókunn, jafnvel óaðgengi- leg efni, framandi hugblær á hók — allt slíkt vekur for- vitni barnsins, eggjar það til að hrjóta heilann og krefj- ast útskýringa, en jafnvel þær skýringar, sem eru því tor- skildar, miðla nýjum hugmyndum, opna fyrir nýjum út- sýnum, oft í margar áttir i senn; og þetta er leiðin tií menntunar. Með því að sniða mál hókar við ímyndað lág- mark barnslegs orðaforða og hugmynda, er hafin kerfis- hundin og vísvitandi forheimskun harna, og er orðfæðar- stefna harnahókanna og „idíótiséring“ efnis þeirra þannig bein tilraun til að valda andlegri úrkynjun í landinu. f stað þess að veita barninu af hinni lifandi auðlegð tungunnar, jafnótt og það vex, er síðan tekið til að stagla í það stein- runnum stafsetningarkreddum „hálflærðra skussa“, sem 9
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.