Tímarit Máls og menningar - 01.10.1941, Blaðsíða 66

160
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
sviku ættjörð sína á dögum neyðarinnar. Þau leynast engu
síður á hinum æðri bekkjum yðar. Við vissum, að það var
hlægilegt rugl, að Stalin hefði svikið sósíalismann. Við
vissum, að það var alltaf verið að framkvæma sósíalismann
i ríkara og ríkara mæli í Sovétríkjunum. Við vissum, að
þar höfðu átt sér stað risavaxnari framfarir tvo síðustu
áratugi en dæmi yrðu til fundin í sögu þessarar jarð-
ar. Þetta frumstæða landbúnaðarland var á einum 20
órum orðið þriðja mesta iðnaðarland í heimi. Við viss-
um, að það var ekki til nokkur ein einasta klíka í Sovét-
ríkjunum, sem stjórnaði landinu fyrir sína eigin hagsmuni
og gæðinga sinna. Það er stjórnarfar auðvaldslandanna.
Við vissum, að Sovétrílcjunum var stjórnað með hagsmuni
heildarinnar fyrir augum, með gengi allra að takmarki.
Við vissum, að þar höfðu allir jafna möguleika til að þroska
hæfileika sína og njóta gáfna sinna í hinum mikla konsert
lifsins. Þar var enginn settur hjá og undir engan hlaðið
með sérréttindum. Við vissum, að kjör fólksins fóru þar
í öllum greinum sí-hatnandi, þó að þau ættu ennþá langt
i tand að ná því stigi, sem kjör allra komast á í sósialistisku
ríki fullsköpuðu. Við skildum, að ekki var lengra komið
vegna þess, að það tekur langan tima að fullskapa sósíal-
iskt ríki, að Rússar voru eftirbátar allra Evrópuþjóða, þeg-
ar byltingin velti af fólkinu kúgun zarveldisins, og að
sósíalistiskt ríki verður aldrei skapað til fullnustu í ein-
stöku landi með gírug landránaríki á alla vegu. En það,
sem húið var að gera í Sovétríkjunum á þessum tultugu
árum auðvaldskreppunnar, var þó furðulegasta æfintýri
mannkjmssögunnar. Við vissum, að engin þjóð hefði getað
ort þvílíkt æfintýri, ef hún hefði liðið undir þeirri tilfinn-
ingu, að hún væri kúgaður þrælalýður. Við vissum, að
fólkið i Sovétríkjunum fann það i einu og öllu, að það
hafði eignazt landið, sem það bvggði, að það átti sjálft
akrana, orkuverin, verksmiðjurnar, skipin, skólana, barna-
hælin, hvíldarheimilin, vísindastofnanirnar, bókasöfnin,
leikhúsin, sönghallirnar, kvikmvndahúsin, verzlunarbúð-