Tímarit Máls og menningar - 01.05.1949, Page 124

ILJA EHRENBURG:
Frið um allan heim
Hér jara á ejtir upphafsorð og niðurlag á rceðu, sem rússneska
skáldið Ilja Ehrenburg jlutti á friðarþingi menntamanna í Bres-
lau í lok ágústmánaðar s.l.
Eg get ekki látið hjá líða, er ég stíg hér í ræðustól í dag, að minnast
alþjóðamóts þess, sem rithöfundar héldu í París fyrir þrettán árum, til
verndar heimsmenningunni. Rithöfundar frá Ráðstjórnarríkjunum á-
samt öðrum frjálslyndum rithöfundum frá flestum löndum heims, vör-
uðu þá skelegglega við hættu þeirri, sem heimsmenningunni væri búin.
þeir ljótu spádómar rættust nokkrum árum síðar. Tugir milljóna manna
létu lífið, þeirra á meðal margir snillingar, sem enn voru óþekktir. Há-
skólar voru teknir og notaðir fyrir hesthús og knæpur; bókasöfn voru
brennd til ösku; fornar og fagrar borgir — Hólmgarður og Rúða, Pa-
dúa og Niirnberg — voru lagðar í rústir; Vancura, Boy Zelénski,
García Lorca, Max Jacob og fjöldi annarra moldu orpnir. Slíku verði
var það goldið, hversu fáir Vesturlandabúar urðu til þess að ljá varúð-
arorðum kommúnista eyru. Skammvinnt skin Munchen-flugeldanna var
greitt með löngum, koldimmum árum. Þótt létt hafi verið myrkvun í
borgunum, er ennþá dimrnt í hugskoti milljóna manna, spilltum af villi-
mennsku og grimmd fasismans.
.... Ég veit, að á þessu þingi eru menn með ýmsar skoðanir og
ólík sjónarmið. Ég hef skýrt hispurslaust frá mínu áliti. Vér erum ekki
hér saman komin til þess að vekja deilur. Vér leggjum ekki áherzlu á
það, sem oss ber á milli, heldur leitum vér þess, sem getur sameinað
oss. Það skiptir ekki máli, hverjar eru heimspekilegar eða fagurfræði-
legar skoðanir þessa eða hins þingmannsins. Það, sem hefur hvatt oss
til þess að koma hingað, er háleit hugsjón um verndun friðar og menn-
ingar. Þess vegna er það, að þér, eins og ég, trúið á framtíðina. Þess
vegna er það, að þér, eins og ég, hatið þá auvirðilegu einstaklinga,
sem af valdafíkn og í eiginhagsmunaskyni vilja drepa framþróun tím-
ans í dróma.