Tímarit Máls og menningar - 01.05.1953, Síða 15

RITSTJÓRNARGREINAR
5
ótímabundið listagildi. Þótt höfuðverk íslenzkra fornbókmennta taki fram ])ví
bezta, sem varðveitzt hefur af írskum sögum, þá eru írsku sögumar margar auð-
ugri að skáldlegri fegurð og hugmyndagnótt. Þær em eldri og frumstæðari en ís-
lenzku sögurnar, einfaldari að gerð, fátækari um innri mannlýsingar. Meginstyrk-
ui þeirra er oft fólginn í næmri fegurðarskynjun og fjörugri frásögn. Fræðimenn
hafa fært að því skynsamleg rök, að íslenzk sagnalist eigi rætur sínar að rekja til
írlands, enda yrði uppmni hennar torskýrður með öðmm hætti. Hingað til hafa ís-
lendingar ekki eignazt þýðingar á írskum sögum, og er þá mikils vant á lestrar-
forða þeirrar þjóðar, sem bezt allra hefur notið hetjubókmennta miðalda.
Nú hefur Mál og menning hafizt handa um úrbætur á þessu, og ákveðið að gefa
út nokkrar írskar sögur, sem Hermann Pálsson norrænufræðingur og lektor við há-
skólann í Edinborg hefur þýtt úr fmmmálinu. Koma þær út í einni bók er heitir
Irskar fomsögur. Þýðandi ritar inngang að þeim. Um val sagnanna hefur tvennt
verið haft í huga: að þær gætu skemmt þroskuðum lesanda og veitt honum nokkra
innsýn inn í bókmenntaheim þeirrar þjóðar, sem bezt allra þjóða í Vestur-Evrópu
rækti forna, þjóðlega menningu, áður íslendingar komu til sögunnar.
Chaplin eftír Peter Cotes og Thelma Niklaus
Árið 1928 skrifaði Halldór Kiljan Laxness um Charles Chaplin: „Enginn lista-
maður hefur eignazt jafnmarga umkomulausa vini. Milljónir öreigahjartna um ger-
vallan heim, svo kúlíans eystra sem verksmiðjuþrælsins vestra hafa lesið í brosi
hans sigurvon hins útskúfaða.“ Margar bækur hafa verið ritaðar um þennan ein-
stæða snilling, vinsælasta listamann sem uppi hefur verið og einn þann mesta. Bók
sú er nú kemur á íslenzku er ein hin nýjasta, gefin út í Lundúnum 1951. Skiptist
hún í tvo meginþætti, sá fyrri er ævisaga Chaplins, mjög söguleg, sá síðari fjallar
um list hans. Þá eru í bókinni margar ljósmyndir úr kvikmyndum Chaplins og
einkalífi, skrá yfir allar kvikmyndir hans og sýnishom úr ritum hans. Mikill styr
hefur staðið um þetta stórskáld kvikmyndalistarinnar í meira en þrjátíu ár, og
stendur enn. Bókin skýrir og rekur þessi átök og hjálpar lesendum að njóta snilld-
arverka Chaplins af meira skilningi en áður.
Magnús Kjartansson, ritstjóri, hefur þýtt bókina.
Lífið bíður, skáldsaga eftír Pjotr Pavlenko
I bókaflokknum í fyrra voru tvær erlendar skáldsögur, önnur frá Frakklandi,
hin frá Bandaríkjunum. Að þessu sinni hefur ekki komizt að nema ein þýdd skáld-
saga, og er hún rússnesk, valin sem sýnishom nútima sovétbókmennta, er lítið hafa
til þessa verið kynntar hér á landi.
Sovétskáldsagan LífiS bíður eftir Pavlenko segir frá örkumla liðsforingja, sem
snýr heim úr stríðinu 1944. Sagan lýsir erfiðleikum hans og fólksins, sem flutzt
hefur langar leiðir að og sett saman bú í héruðunum við Svartahaf. Hún lýsir
daglegu lífi þessa fólks, lífsbaráttu þess og sýnir hvemig það sigrast á erfiðleik-
unum. Einnig dvelst frásögnin við minningar liðsforingjans úr stríðinu og fylgir
sigurgöngu Rauða hersins inn í Mið-Evrópu. Sagan er nýstárleg og skemmtileg